توضیحات
" بسم الله الرحمن الرحیم "
" آیاتی که در جزء سی ام آمده اند و در تأویل به ولایت چهارده معصوم علیهم السلام اشاره دارند عبارتند از: "
*سوره نباء:
سوره نباء،آیه 3 :
"الَّذي هُمْ فيهِ مُخْتَلِفُونَ "
"كه پيوسته در آن اختلاف دارند."
احادیث :
1.امام علی (علیه السلام): ابوحمزه ثمالی گوید: از امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی تفسیر "عَمَّ یَتَساءَلُونَ* عَنِ النَّبَإِ الْعَظِیمِ"، سؤال کردم. فرمود: «علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) به اصحاب خود می‌گفت: به خدا سوگند! من نباء عظیم هستم که تمامی امّت درباره‌ی من اختلاف کردند. به خدا سوگند! خدای سبحان را نبئی عظیم‌تر و بزرگتر از من نیست و هیچ آیه‌ای از من بزرگتر برای پروردگار جهانیان نیست».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۳۰۴ بحارالأنوار، ج۳۶، ص3 )
2.امام باقر (علیه السلام): ابوحمزه ثمالی گوید: به امام باقر (علیه السلام) عرض کردم: «فدایت شوم! شیعه از شما تفسیر این آیه را می‌پرسند: «عَمَّ یَتَساءَلُونَ عَنِ النَّبَإِ الْعَظِیمِ»! فرمود: «اختیار با من است، اگر خواهم به آنها می‌گویم و اگر خواهم نمی‌گویم»، سپس فرمود: «ولی من تفسیرش را برای تو می‌گویم». عرض کردم: «از چه از یکدیگر می‌پرسند»؟ فرمود: «این آیه درباره‌ی امیرالمؤمنین (علیه السلام) است، آن حضرت (علیه السلام) می‌فرمود: «خدا را آیه‌ای بزرگتر از من نیست، خدا را خبری بزرگتر از من نیست»».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۳۰۴ /الکافی، ج۱، ص۲۰۷/ نورالثقلین/ البرهان)
سوره نباء،آیه 18 :
" يُنْفَخُ فِي الصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْواجاً "
"روزي‌كه در «صور» دميده مي‌شود و شما فوج‌فوج [به محشر] مي‌آييد."
احادیث :
امام صادق (علیه السلام): از حضرت صادق (علیه السلام) پرسیدند: «آیا رجعت صحیح است»؟ فرمود: «آری»! گفتند: «نخستین کسی که می‌آید کیست»؟ فرمود: «امام حسین (علیه السلام) است که بعد از ظهور قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) می‌آید». عرض شد: «آیا همه‌ی مردم با او هستند»؟ فرمود: «نه! بلکه چنان است که خدا می‌فرماید: "یَوْمَ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْواجا"ً؛ مردمی بعد از مردمی می‌آیند».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۳۱۴/ بحارالأنوار، ج۵۳، ص۱۰۳/ منتخب الأنوارالمضییهًْ، ص۲۰۱)
سوره نباء، آیه 31 :
"إِنَّ لِلْمُتَّقينَ مَفازاً "
"به يقين براي پرهيزگاران نجات و رستگاري بزرگي است."
احادیث:
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) : إِنَّ لِلْمُتَّقِینَ مَفَازًا، منظور علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) است که سرور دوری‌گزیدگان از فواحش و پلیدی‌هاست.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۳۲۰ / بحارالأنوار، ج۴۰، ص۳۲۰/ المناقب، ج۲، ص۹۴)
سوره نباء،آیه 38 :
"يَوْمَ يَقُومُ الرُّوحُ وَ الْمَلائِكَةُ صَفًّا لا يَتَكَلَّمُونَ إِلاَّ مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمنُ وَ قالَ صَواباً "
"روزي‌كه «روح» و «ملائكه» به صف مي‌ايستند و هيچ‌يك جز به اذن خداوند رحمان سخن نمي‌گويند و [آنگاه كه مي‌گويند] درست مي‌گويند."
احادیث :
1.امام صادق (علیه السلام): آنگاه که روز قیامت فرا رسد و خدای عزّوجلّ تمامی مخلوقات، از پیشینیان و پسینیان را در یک جا گرد آورد، گفتن لا إله إلاّ الله از تمامی مخلوقات گرفته می‌شود، مگر کسانی که به ولایت علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) اعتراف کرده باشند و این همان سخن خداوند عزّوجلّ است که فرمود: "یَوْمَ یَقُومُ الرُّوحُ وَالْمَلَائِکَةُ صَفًّا لَّا یَتَکَلَّمُونَ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرحْمَنُ وَقَالَ صَوَابًا".
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص/۳۳۰ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۲۶۲/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۳۵/ البرهان)
2.امام باقر (علیه السلام): از ابوالجارود آمده است: امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی سخن خداوند عزّوجلّ: "یَوْمَ یَقُومُ الرُّوحُ وَ الْمَلائِکَةُ صَفًّا لا یَتَکَلَّمُونَ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمنُ"، فرمود: «چون روز قیامت شود، گفتن لا اله الا اللَّه از دل‌های بندگان در موقف، فراموش می‌شود جز کسانی که به ولایت علی (علیه السلام) اقرار کرده باشند و این است معنای سخن خداوند: إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمنُ یعنی از اهل ولایت علی (علیه السلام)، آنان هستند که به آنها اجازه داده می‌شود که بگویند: لا اله الا اللَّه».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۳۳۲ / شواهدالتنزیل، ج۲، ص۴۲۱/ بحارالأنوار، ج۷، ص۲۰۶/ فرات الکوفی، ص۵۳۴)
سوره نباء،آیه 40 :
"إِنَّا أَنْذَرْناكُمْ عَذاباً قَريباً يَوْمَ يَنْظُرُ الْمَرْءُ ما قَدَّمَتْ يَداهُ وَ يَقُولُ الْكافِرُ يا لَيْتَني كُنْتُ تُراباً "
"و ما شما را از عذاب نزديكي بيم داديم، در روزي‌كه انسان آنچه را از قبل با دست‌هاي خود فرستاده مي‌بيند و كافر مي‌گويد: «اي كاش خاك بودم [و گرفتار عذاب نمي شدم]»!"
احادیث :
1.پیامبر (صلی الله علیه و آله): این رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بود که کنیه‌ی امیرالمؤمنین (علیه السلام) را ابوتُراب گذاشت.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۳۳۴ /القمی، ج۲، ص۴۰۲/ البرهان)
2.امام صادق (علیه السلام): منظور از: "یَوْمَ یَنظُرُ الْمَرْءُ مَا قَدَّمَتْ یَدَاهُ وَیَقُولُ الْکَافِرُ یَا لَیْتَنِی کُنتُ تُرَابًا" این است که ای کاش علوی بودم که به ولایت ابوتراب علی (علیه السلام) ایمان داشته باشد.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۳۳۴/ بحارالأنوار، ج۷، ص۱۹۴/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۲۶۲/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۳۶/ البرهان)
*سوره نارعات :
سوره نازعات، آیات 6و 7 :
"يَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ "(6)
"آن روز كه آن زلزله‌ی وحشتناك [همه‌چيز را] به لرزه در مي‌آورد"
"تَتْبَعُهَا الرَّادِفَةُ"(7)
"و از پي آن حادثه، دوّمين [صيحه‌ی عظيم محشر] رخ مي‌دهد"
احادیث :
1.امام صادق (علیه السلام): سلیمان‌بن‌خالد گوید: امام صادق (علیه السلام) در خصوص این آیات: "یَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ * تَتْبَعُهَا الرَّادِفَةُ"، فرمود: «راجفه شخصی که با حرکت سریع و اضطراب برمی‌خیزد، حسین‌بن‌علی (علیه السلام) و دیگری که از پی او می‌آید علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) است. نخستین کسی که در رجعت از قبر بیرون می‌آید و خاک از سر و روی خود می تکاند حسین‌بن‌علی (علیه السلام) است که با هفتادوپنج هزار نفر برانگیخته می‌شوند. چنان‌که خداوند می‌فرماید: در حقیقت، ما فرستادگان خود و کسانی را که گرویده‌اند، در زندگی دنیا و روزی که گواهان برپای می¬ایستند، قطعاً یاری می‌کنیم* [همان] روزی که ستمگران را پوزش طلبی شان سود نمی‌دهد و برای آنان لعنت است و برایشان بد فرجامی آن سرای است. (غافر/۵۱).
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۳۴۲/ بحارالأنوار، ج۵۳، ص۱۰۶/ البرهان و تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۳۷ و فرات الکوفی، ص۵۳۷؛ فیهم: «ابوالقاسم العلوی معنعنا ... الی آخر» محذوف/ الفضایل، ص۱۳۹؛ «بتفاوت لفظی»)
2.امام صادق (علیه السلام)- الرَّادِفَةُ؛ امیرالمؤمنین (علیه السلام) است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۳۴۲/ بحارالأنوار، ج۵۳، ص۱۰۶/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۳۷/ فرات الکوفی، ص۵۳۷/ الفضایل، ص۱۳۹؛ «بتفاوت»/ البرهان)
سوره نازعات، آیه 12 :
"قالُوا تِلْكَ إِذاً كَرَّةٌ خاسِرَةٌ "
"مي گويند: «اگر اين‌گونه، بازگشتي است زيانبار»!"
احادیث :
پیامبر (صلی الله علیه و آله): امام باقر (علیه السلام) فرمود: پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: «بازگشت نافع و مبارک در روز قیامت ولایت من و پیروی دستورات من است و ولایت علی (علیه السلام) و اوصیای بعد از او و پیروی امر آنها، خداوند به واسطه‌ی آن ایشان را با من و علی (علیه السلام) و اوصیای بعد از او داخل در بهشت می‌نماید. بازگشت زیان آلود، دشمنی با من و ترک دستورم و دشمنی با علی (علیه السلام) و اوصیای پس از او است. به واسطه‌ی همین کار، خداوند آنها را به پایین‌ترین جایگاه‌های جهنّم می‌برد.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۳۴۴/ تأویل الآیات الظاهره، ص۷۳۸/ البرهان)
سوره نازعات، آیه 40 :
"وَ أَمَّا مَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَ نَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوى "
"و آن‌كس كه از مقام پروردگارش ترسان باشد و نفس را از هوا باز دارد."
احادیث:
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) : وَ أَمَّا مَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ، علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) است که ترس داشت و از معصیت و گناه امتناع کرد و نفس خود را از هوی‌وهوس بازداشت.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۳۶۶ / بحارالأنوار، ج۴۰، ص۳۲۰/ المناقب، ج۲، ص۹۴/ البرهان)
سوره نازعات، آیه 41 :
"فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِيَ الْمَأْوى "
"به يقين بهشت جايگاه اوست."
احادیث:
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) : فَإِنَّ الْجَنّة هِیَ الْمَأْوَی؛ این آیه به علی (علیه السلام) و هر آن کس که بر طریقت علی (علیه السلام) است، اختصاص دارد.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۳۶۸ / بحارالأنوار، ج۴۰، ص۳۲۰/ المناقب، ج۲، ص۹۴/ البرهان)
*سوره عبس :
سوره عبس، آیه 4 :
"أَوْ يَذَّكَّرُ فَتَنْفَعَهُ الذِّكْرى "
"يا متذكّر گردد و اين تذكّر به حال او مفيد باشد."
احادیث :
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه): منظور از "أَوْ یَذَّکَّرُ فَتَنْفَعَهُ الذِّکْری" یعنی امیرالمؤمنین (علیه السلام).
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۳۷۴ / بحرالعرفان، ج۱۶، ص۳۰۷)
سوره عبس، آیه 11 :
"كَلّا إِنَّها تَذْكِرَةٌ "
"هرگز چنين نيست [كه آنها مىپندارند]؛ اين [قرآن براى همه] تذكّر و يادآورى است."
احادیث :
امام کاظم (علیه السلام): محمّدبن‌فضیل از امام کاظم (علیه السلام) نقل می‌کند که این آیه: "کَلَّا إِنَّها تَذْکِرَةٌ" را از ایشان پرسیدم. فرمود: «منظور ولایت است».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۳۷۶/ الکافی، ج۱، ص۴۳۴/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۳۸)
سوره عبس، آیه 12 :
"فَمَنْ شاءَ ذَكَرَهُ "
"و هركس بخواهد از آن پند مىگيرد."
احادیث :
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه): این آیه درباره‌ی امامان (علیهم السلام) نازل شده است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۳۷۶/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۳۹)
سوره عبس، آیه 15 :
"بِأَيْدِي سَفَرَةٍ "
"به‌دست سفيرانى"
احادیث :
امام صادق (علیه السلام): ابو أیّوب حذّاء از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی آیه: "بِأَیْدِی سَفَرَةٍ* کِرَامٍ بَرَرَةٍ"، نقل می‌کند که فرمود: «آنها امامان (علیهم السلام) هستند».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۳۷۸/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۹۰/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۳۹/ البرهان)
سوره عبس، آیه 16 :
"كِرامٍ بَرَرَةٍ "
"والا مقام [و فرمانبردار] و نيكوكار!"
احادیث :
امام صادق (علیه السلام): سپس آنها (ائمّه (علیهم السلام)) را توصیف فرمود به اینکه آنها برای او والامقام هستند. فرمانبردار امر او هستند. هرگز فرمان خدا را مخالفت نمیکنند و آنچه را فرمان داده شدهاند [به‌طورکامل] اجرا می‌نمایند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۳۷۸/ بحرالعرفان، ج۱۶، ص۳۰۶)
سوره عبس، آیات 38 و 39 :
"وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ مُسْفِرَةٌ "(38)
"چهرههايى در آن روز گشاده و نورانى است."
"ضاحِكَةٌ مُسْتَبْشِرَةٌ "(39)
"خندان و مسرور است."
احادیث:
پیامبر (صلی الله علیه و آله) : انس‌بن‌مالک گوید: از پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) درباره‌ی آیه: وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ مُسْفِرَةٌ پرسیدم. فرمود: «ای انس! آن، چهره‌های ما فرزندان عبدالمطلّب است، من و علی (علیه السلام) و حمزه (رحمة الله علیه) و جعفر (رحمة الله علیه) و حسن (علیه السلام) و حسین (علیه السلام) و فاطمه (سلام الله علیها) که از قبرهایمان بیرون می‌شویم درحالی‌که نور چهره‌ی ما در روز قیامت مانند آفتاب نیمروز است. خداوند می‌فرماید: وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ مُسْفِرَةٌ یعنی در صحنهی قیامت روشنایی می‌دهد. ضاحِکَةٌ؛ به‌سبب خشنودی خداوند از ما خوشحالیم. مُسْتَبْشِرَةٌ یعنی به‌جهت ثوابی که خدا به ما وعده داده، شادمانیم».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۳۹۴/ شواهدالتنزیل، ج۲، ص۴۲۳)
سوره عبس، آیات 40 تا 42 :
"وَ وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ عَلَيْها غَبَرَةٌ"(40)
"و صورت‌هايى در آن روز غبارآلود است."
"تَرْهَقُها قَتَرَةٌ"(41)
"و دود تاريكي آنها را پوشانده است."
"أُولئِكَ هُمُ الْكَفَرَةُ الْفَجَرَةُ "(42)
"آنان همان كافران و فاجرانند."
احادیث :
امام باقر (علیه السلام): ... سپس دشمنان اهل بیت (علیهم السلام) را ذکر می‌کند؛ "وَ وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ عَلَیْهَا غَبَرَةٌ * تَرْهَقُهَا قَتَرَةٌ".
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۳۹۴/ بحارالأنوار، ج۳۶، ص۱۷۴/ القمی، ج۲، ص۴۰۶/ البرهان)
*سوره تکویر :
سوره تکویر، ایه 7 :
"وَ إِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ "
"و هركس با همسان خود قرين گردد.”
احادیث :
امام علی (علیه السلام): اعمش از ابوصالح در خصوص این آیه: وَ إِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ، نقل کرده است که؛ هر مؤمنی در روز قیامت، آنگاه که از صراط می‌گذرد، خداوند چهار زن از دنیا و هفتادهزار حوری بهشتی را بر در بهشت به همسری وی درمی‌آورد، مگر علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) که در دنیا و آخرت همسر حضرت بتول، فاطمه (سلام الله علیها) است و در بهشت، زنی به جز فاطمه (سلام الله علیها)، از زنان دنیا نخواهد داشت. در عین حال هفتادهزار حوری بهشتی که هرکدام از آنها هزار خدمتکار دارد، همسران ایشان خواهند بود.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۰۲/ بحارالأنوار، ج۴۳، ص۱۵۴/ المناقب، ج۳، ص۳۲۴/ البرهان)
سوره تکویر، آیه 9 :
"بِأَيِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ "
"به كدامين گناه كشته شدند؟!"
احادیث :
1.امام صادق (علیه السلام): امام صادق (علیه السلام) در حدیثی فرمود: بگو: «من هیچ پاداشی از شما بر رسالتم درخواست نمی‌کنم جز دوست‌داشتن نزدیکانم [اهل بیتم]»، (شوری/۲۱) سپس فرمود: "وَ إِذَا الْمَوْؤُدَةُ سُئِلَتْ* بِأَیِّ ذَنْبٍ قُتِلَت"؛ می‌گوید: از شما می‌پرسم از مودّتی که فضیلت آن بر شما نازل شده؛ مودّت خویشان! به کدامین گناه ایشان را کشتید؟
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۰۴/ الکافی، ج۱، ص۲۹۵/ بحارالأنوار، ج۷، ص۲۷۲/ بحارالأنوار، ج۲۳، ص۲۵۶/ البرهان/ نورالثقلین)
2.امام باقر (علیه السلام): امام باقر (علیه السلام) در مورد آیه: "وَ إِذَا الْمَوْؤُدَةُ سُئِلَتْ" فرمود: «یعنی مودّت ما به چه گناهی کشته شده است». و فرمود: «این حقّ واجب ماست بر مردم و محبّت واجب ما بر مردم است که محبّت ما را از میان برده‌اند».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۰۴ /المناقب، ج۴، ص۸۴/ بحارالأنوار، ج۲۳، ص۲۵۶؛ «بتفاوت لفظی»/ نورالثقلین؛ بتفاوت/ فرات الکوفی، ص۵۴۲)
3.امام باقر (علیه السلام)ک علیّ‌بن‌قاسم گوید: از امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی این آیات "وَ إِذَا الْموْؤُودَةُ سُئِلَتْ * بِأَیِّ ذَنبٍ قُتِلَتْ"، پرسیدم. فرمود: «از شیعه‌ی آل محمّد (علیهم السلام) پرسیده می‌شود: «به کدامین گناه کشته شدند»؟
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۰۴ /بحارالأنوار، ج۲۳، ص۲۵۵/ البرهان/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۴۲)
4.امام صادق (علیه السلام): اسماعیل‌بن‌جابر گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «منظور از این آیات: "وَ إِذَا الْموْؤُودَةُ سُئِلَتْ * بِأَیِّ ذَنبٍ قُتِلَتْ" چیست»؟ فرمود: «منظور، امام حسین (علیه السلام) است».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۰۴ / بحارالأنوار، ج۲۳، ص۲۵۵/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۴۲/ البرهان/ بحارالأنوار، ج۴۴، ص۲۲۰/ کامل الزیارات، ص۶۳)
سوره تکویر، ایه 15 :
"فَلا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ "
"سوگند به ستارگاني كه باز مي‌گردند."
احادیث :
امام باقر (علیه السلام): امّ هانی گوید: از امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی این آیات: "فَلَا أُقْسِمُ بِالخُنَّسِ * الجَوَارِ الْکُنَّسِ" پرسیدم، فرمود: «ای امّ هانی! امامی است که در سال دویست‌وشصت، خود را از دیده پنهان می‌کند، سپس مانند شهاب درخشان در شب تاریک نمایان می‌شود. ای امّ هانی! اگر در آن زمان باشی، چشم تو روشن خواهد شد».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۰۸/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۴۴/ البرهان/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۷۸/ الکافی، ج۱، ص۳۴۱ و نورالثقلین؛ فیهما: «یتوقد» بدل «الثاقب»)
سوره تکویر، ایه 16 :
"الْجَوارِ الْكُنَّسِ "
"حركت مي‌كنند و [از ديده‌ها] پنهان مي‌شوند."
احادیث :
امام علی (علیه السلام): اصبغ‌بن‌نباته گوید: ابن کوّاء از امام علی (علیه السلام) پرسید: منظور از این آیه: الجَوَارِ الْکُنَّسِ چیست؟ فرمود: «یعنی ملائکه علم را به جانب پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌برند. آن علم را اوصیاء که اهل بیت (علیهم السلام) هستند جمع می¬کنند به‌طوری‌که بر آنها احدی جز خودشان اطّلاع ندارد و معنی «کنسه» یعنی بر می‌دارند و پنهان می‌کنند».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۱۰/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۷۷/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۴۳/ البرهان)
سوره تکویر، ایه 17 :
"وَ اللَّيْلِ إِذا عَسْعَسَ "
"و سوگند به شب، هنگامي‌كه پشت كند و به آخر رسد."
احادیث :
1.امام علی (علیه السلام): اصبغ‌بن‌نباته گوید: ابن کوّاء از امام علی (علیه السلام) پرسید: منظور از این آیه: "وَ اللَّیْلِ إِذَا عَسْعَسَ"؛ چیست؟ فرمود: «یعنی شب با تیرگی‌اش روی می‌آورد. این مثال را خداوند نسبت به کسی زده است که ولایت را برای خود ادّعا نماید و از صاحبان اصلی جلوگیری کند».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۱۰/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۷۷/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۴۳/ البرهان)
سوره تکویر، ایه 19 :
"إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَريمٍ "
"كه اين [قرآن] كلام فرستاده بزرگواري است"
احادیث :
امام کاظم (علیه السلام): محمّدبن‌فضیل از حضرت موسی‌بن‌جعفر (علیه السلام) نقل می¬کند که این آیه را از ایشان پرسیدم:... "إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ کَرِیمٍ"؛ یعنی جبرئیل از جانب خدا در مورد ولایت علی (علیه السلام).
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۱۲ /المناقب، ج۳، ۹۶ص)
سوره تکویر، ایه 21 :
"مُطاعٍ ثَمَّ أَمينٍ "
"در آنجا فرمانروا و امين است!"
احادیث :
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه): "ذِی قُوَّةٍ عِندَ ذِی الْعَرْشِ مَکِینٍ * مُطَاعٍ ثَمَّ أَمِینٍ"، منظور، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) است که نیرومندی است که نزد صاحب عرش، دارای مقام است و رضوان، خزانه‌دار بهشت و مالک، خزانه‌دار جهنّم، از امر وی اطاعت می‌کنند، و در آنجا نسبت به آنچه خداوند نزد وی به امانت گذاشته است که آن را به مردم بسپارد، امانت‌دار است، و برادر وی، امیرالمؤمنین (علیه السلام) نیز نسبت به آنچه محمّد (صلی الله علیه و آله) نزد وی به امانت گذاشته است، امانت‌دار است که آن امانت را به امّت خویش بسپارد.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۱۴/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۴۴/ البرهان)
سوره تکویر، ایه 22 :
"وَ ما صاحِبُكُمْ بِمَجْنُونٍ "
"و همنشين شما (پيامبر) ديوانه نيست."
احادیث :
امام صادق (علیه السلام): ابوبصیر از امام صادق (علیه السلام) در مورد آیه: ... "وَ ما صاحِبُکُمْ بِمَجْنُونٍ"، نقل می‌کند فرمود: «یعنی پیامبر در نصب امیرالمؤمنین (علیه السلام) به امامت دیوانه نیست».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۱۶/ بحارالأنوار، ج۹، ص۲۴۸/ بحارالأنوار، ج۳۶، ص۱۷۵/ القمی، ج۲، ص۴۰۸/ نورالثقلین/ البرهان)
سوره تکویر، آیات 26و 27 :
"فَأَيْنَ تَذْهَبُونَ "(26)
"پس به كجا مي‌رويد؟!"
"إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِكْرٌ لِلْعالَمينَ "(27)
"اين [قرآن] چيزي جز تذكّري براي جهانيان نيست."
احادیث :
1.امام صادق (علیه السلام): ابوبصیر گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «منظور از این آیات: "فَأَیْنَ تَذْهَبُونَ * إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ لِّلْعَالَمِینَ"، چیست»؟ فرمود: «[یعنی] درباره‌ی علی (علیه السلام) و ولایت او به کجا می‌روید، و به کجا فرار می‌کنید؟ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ لِّلْعَالَمِینَ برای کسانی که خداوند از آنها در خصوص ولایت علی (علیه السلام) عهد و پیمان گرفت».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۱۸/ بحارالأنوار، ج۹، ص۲۴۸/ بحارالأنوار، ج۳۶، ص۱۷۵/ القمی، ج۲، ص۴۰۸/ البرهان)
2. امام باقر (علیه السلام): "إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ لِلْعالَمِینَ" یعنی امیرالمؤمنین (علیه السلام).
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۱۸ /الکافی، ج۸، ص۲۸۷/ بحرالعرفان، ج۱۱، ص۷۴)
سوره تکویر، ایه 28 :
"لِمَنْ شاءَ مِنْكُمْ أَنْ يَسْتَقيمَ "
"براي كسي از شما كه بخواهد راه مستقيم در پيش گيرد!"
احادیث :
امام صادق (علیه السلام): ابوبصیر از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی: "... لِمَن شَاء مِنکُمْ أَن یَسْتَقِیمَ" نقل می‌کند که فرمود: «در پیروی و اطاعت از علی (علیه السلام) و امامان بعد از وی (علیهم السلام)».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۱۸/ بحارالأنوار، ج۹، ص۲۴۸/ بحارالأنوار، ج۳۶، ص۱۷۵/ القمی، ج۲، ص۴۰۸/ نورالثقلین/ البرهان/ البرهان)
سوره تکویر، ایه 29 :
"وَ ما تَشاؤُنَ إِلاَّ أَنْ يَشاءَ اللهُ رَبُّ الْعالَمينَ "
"و شما اراده نمي‌كنيد مگر اينكه خداوندي كه پروردگار جهانيان است، اراده كند!"
احادیث :
امام کاظم (علیه السلام): خداوند عزّوجلّ، دل‌های امامان (علیهم السلام) را محلّ ورود اراده‌ی خویش قرار داده است؛ پس اگر خداوند، چیزی را بخواهد، آنها نیز آن چیز را می‌خواهند، همان‌گونه که خداوند عزّوجلّ می‌فرماید: "وَ مَا تَشَاؤُونَ إِلَّا أَن یَشَاءَ اللهُ رَبُّ الْعَالَمِینَ".
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۱۸ / بحارالأنوار، ج۵، ص۱۱۴/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۰۵/ القمی، ج۲، ص۴۰۹/ نورالثقلین/ البرهان)
*سوره انفطار :
سوره انفطار، آیه 8 :
"في أَيِّ صُورَةٍ ما شاءَ رَكَّبَكَ "
"و در هر صورتي كه خواست تو را تركيب نمود."
احادیث :
امام حسن (علیه السلام): محمّدبن‌حنفیّه از امام حسن (علیه السلام) درباره‌ی آیه: فِی أَیِّ صُورَةٍ ما شاءَ رَکَّبَکَ نقل کرده است: فرمود: «خداوند علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) را در نهاد ابوطالب پدرش به‌صورت حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله) ترکیب نمود به‌همین جهت آن جناب از همه بیشتر شباهت به پیامبر داشت و حضرت حسین (علیه السلام) از همه شبیه‌تر به فاطمه (سلام الله علیها) بود و من از همه شبیه‌تر به خدیجه کبری هستم».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۳۰ / بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۱۶/ المناقب، ج۴، ص۲/ نورالثقلین)
سوره انفطار، آیات 10 و 11 :
"وَ إِنَّ عَلَيْكُمْ لَحافِظينَ "(10)
" به يقين نگاهباناني بر شما گمارده شده."
"كِراماً كاتِبينَ "(11)
"والا مقام و نويسنده [اعمال نيك و بد شما]."
احادیث :
پیامبر (صلی الله علیه و آله): امام صادق (علیه السلام) فرمود: پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «ای عباس! در مورد علی (علیه السلام) آن را نگو! من پیش از این جبرئیل را ملاقات کردم و به من گفت: «دو فرشته موکَّل بر علی (علیه السلام) ساعتی پیش با من دیدار نموده و گفتند: از روزی که علی (علیه السلام) به دنیا آمده تا امروز گناهی برای وی ننوشته¬ایم».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۳۸/ القمی، ج۱، ص۳۶۴/ نورالثقلین)
سوره انفطار، آیات 13و 14 :
"إِنَّ الْأَبْرارَ لَفي نَعيمٍ "(13)
"به يقين [در آن روز] نيكان در بهشت پر نعمتند."
"وَ إِنَّ الْفُجَّارَ لَفي جَحيمٍ "(14)
"و بدكاران در دوزخند."
احادیث :
1.امام باقر (علیه السلام): امام حسن (علیه السلام) فرمود: هرچه در قرآن مجید لفظ إِنَّ الْأَبْرارَ هست به خدا سوگند جز علیّ‌بن‌ابی‌طالب و فاطمه و من و حسین (علیهم السلام) کسی دیگری را منظور نکرده‌اند زیرا ما پاکان و نیکان از نظر پدرها و مادرانیم و دل‌های ما شیفته‌ی اطاعت خدا و نیکوکاری است و از دنیا و علاقه به آن بیزار است و در تمام فرایض و واجبات خدا را اطاعت نموده‌ایم و به یکتایی او ایمان داریم و پیامبرش را تصدیق نموده‌ایم.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۴۰/ المناقب، ج۴، ص۲/ نورالثقلین)
2. امام باقر (علیه السلام): الْأَبْرارَ ما هستیم و نافرمانان همانا دشمنان ما هستند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۴۰/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۲/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۴۶/ البرهان)
*سوره مطففین :
سوره مطففین، آیه 27 :
"وَ مِزاجُهُ مِنْ تَسْنيمٍ "
"اين شراب [طهور] آميخته با «تسنيم» است."
احادیث :
پیامبر (صلی الله علیه و آله) : جابربن‌عبداللَّه از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) درباره‌ی آیه: وَ مِزاجُهُ مِنْ تَسْنِیمٍ نقل کرد فرمود: عالیترین آشامیدنی است که در بهشت وجود دارد که محمّد (صلی الله علیه و آله) و آل محمّد(علیهم السلام) از آن می‌نوشند هم آنها مقرّبین و سابقون هستند. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) و فاطمه (سلام الله علیها) و خدیجه و فرزندان آنها که از نظر ایمان پیروانشان بوده‌اند این نهر از بلندی‌های قصر بهشتی آنها فرومی‌ریزد.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۷۲/ بحارالأنوار، ج۸، ص۱۵۰/ القمی، ج۲، ص۴۱۱؛ «بالتفاوت»/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۵۳؛ «اتبعوهم» بدل «اتبعتهم» و «تسنم» بدل «لیتسنم»/ شواهدالتنزیل، ج۲، ص۴۲۵/ نورالثقلین؛ «بتفاوت»/ البرهان)
سوره مطففین، آیه 28 :
"عَيْناً يَشْرَبُ بِهَا الْمُقَرَّبُونَ "
"همان چشمه‌اي كه مقرّبان از آن مي‌نوشند."
احادیث:
امام صادق (علیه السلام) : عَیْناً یَشْرَبُ بِهَا الْمقَرَّبُونَ منظور پیامبر اکرم و امیرالمؤمنین و فاطمه و حسن و حسین (علیهم السلام) هستند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۷۴ / بحارالأنوار، ج۲۴، ص۵/ القمی، ج۲، ص۴۱۰)
سوره مطففین، آیات 29 و 30 :
"إِنَّ الَّذينَ أَجْرَمُوا كانُوا مِنَ الَّذينَ آمَنُوا يَضْحَكُونَ "(29)
"[آري] بدكاران [در دنيا] پيوسته به مؤمنان مي‌خنديدند"
" وَ إِذَا مَرُّواْ بِهِمْ یَتَغَامَزُونَ"(30)
"و هنگامی که از کنارشان می گذشتند آنان را با اشاره تمسخر می کردند."
احادیث:
1.امام علی (علیه السلام) : عَبایةبن‌رِبعی، از امام علی (علیه السلام) نقل کرده است: آن حضرت بر گروهی از قریشی‌ها گذر کرد. آنها گفتند: ببینید، این کسی است که محمّد (صلی الله علیه و آله) او را برگزید و از میان تمامی خویشاوندان خود، او را انتخاب کرد. آنان با چشم و ابرو اشاره می‌کردند [به یکدیگر چشمک می¬زدند]، پس این آیات نازل شد: إِنَّ الَّذِینَ أَجْرَمُوا کَانُواْ مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا یَضْحَکُونَ، وَ إِذَا مَرُّواْ بِهِمْ یَتَغَامَزُونَ.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۷۶ / بحارالأنوار، ج۳۶، ص۶۶/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۵۴/ البرهان)
2.امام صادق (علیه السلام) : امام صادق (علیه السلام) می‌فرماید: آیه: إِنَّ الَّذِینَ أَجْرَمُوا کانُوا مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا یَضْحَکُونَ وَ إِذا مَرُّوا بِهِمْ یَتَغامَزُونَ در شأن علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) نازل شد. روزی علی (علیه السلام) از کنار جمعی از بنی‌امیّه و منافقین عبور می‌کرد. آن گروه به استهزاء آن حضرت پرداختند و سخن‌های او را به تمسخر گرفتند، چون چنین حرکات زشتی را ادامه دادند، آیه‌ی کریمه در مذمّت آنان نازل شد.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۷۶ / شواهدالتنزیل، ج۲، ص۴۲۶/ شواهدالتنزیل، ج۲، ص۴۲۸؛ «بتفاوت»/ بحارالأنوار، ج۳۵، ص۳۳۹؛ «قوم» بدل «نفر» و «و غیرهم من» و «و لم یکونوا یصیغون ... الی آخر» محذوفتان/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۵۵؛ «قوم» بدل «نفر» و «و غیرهم من» و «و لم یکونوا یصیغون ... الی آخر» محذوفتان/ البرهان؛ «قوم» بدل «نفر» و «و غیرهم من» و «و لم یکونوا یصیغون ... الی آخر» محذوفتان)
*سوره فجر :
سوره فجر،آیه 1 :
"وَ الْفَجْرِ "
"به سپيده‌دم سوگند."
احادیث :
امام صادق (علیه السلام): جابر از امام جعفر صادق (علیه السلام) روایت کرده است که ایشان فرمود: «در کلام خداوند عزّوجلّ: وَ الْفَجْر حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۸۸ / بحارالأنوار، ج۲۴، ص۷۸/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۶۶/ البرهان)
سوره فجر،آیه 3 :
"وَ الشَّفْعِ وَ الْوَتْرِ "
"و به زوج و فرد،"
احادیث :
1.امام صادق (علیه السلام): "وَ الشَّفْعِ" امیرالمؤمنین (علیه السلام) با فاطمه (سلام الله علیها) است. وَ الْوَتْرِ خدای یکتا است که شریکی ندارد.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۹۰ / بحارالأنوار، ج۲۴، ص۷۸/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۶۶)
2.امام صادق (علیه السلام): الشَّفْعُ (جفت)، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام) می باشد و الْوَتْرُ (طاق) خداوند یگانه و چیره عزّوجلّ است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۹۰ / تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۶۶/ البرهان)
سوره فجر،آیه 17 :
"كَلاَّ بَلْ لا تُكْرِمُونَ الْيَتيمَ "
"چنان نيست؛ [كه شما مي‌پنداريد]؛ شما يتيمان را گرامي نمي‌داريد."
احادیث :
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه): "کَلَّا بَل لَّا تُکْرِمُونَ الْیَتِیمَ * وَ لَا تَحَاضُّونَ عَلَی طَعَامِ الْمِسْکِینِ"، یعنی آنان را فرا نمی¬خوانید، اینان همان کسانی هستند که حقّ خاندان محمّد (صلی الله علیه و آله) را غصب کردند و دارایی یتیمان و تهیدستان و در راه ماندگان آنان را خوردند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۹۸ /القمی، ج۲، ص۴۲۰/ نورالثقلین/ البرهان)
سوره فجر،آیه 18 :
"وَ لا تَحَاضُّونَ عَلى طَعامِ الْمِسْكينِ "
"و يكديگر را بر اطعام مستمندان تشويق نمي‌كنيد."
احادیث :
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه): "وَ لا تَحَاضُّونَ عَلی طَعامِ الْمِسْکِینِ" یعنی مراعات نمی¬کنند و آنان کسانی‌اند که حقوق آل محمّد (علیهم السلام) را غصب کردند و اموال یتیمان و تهیدستان و در راه‌ماندگان آنان را خوردند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۹۸ / مستدرک الوسایل، ج۷، ص۲۷۹/ بحارالأنوار، ج۹۳، ص۱۸۵/ القمی، ج۲، ص۴۱۹)
سوره فجر، آیه 27 :
"يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ "
"تو اي نفس مطمئن!"
احادیث:
1.امام صادق (علیه السلام) : سدیر صیرفی گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «آقا! فدایت شوم! آیا مؤمن از مردن کراهت دارد»؟ فرمود: «نه؛ چشم بگشا و نگاه کن، در این موقع پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و امیرالمؤمنین (علیه السلام) و فاطمه (سلام الله علیها) و حسن و حسین و ائمّه (علیهم السلام) برایش مجسّم می‌شوند، می‌گوید این‌ها رفیق‌های تو هستند، آنها را مشاهده می‌کند آنگاه خطاب می‌شود به نفس او؛ یا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمطْمَئِنَّةُ ای نفسی که اطمینان به محمّد (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت او داشتی: به‌سوی پروردگارت بازگرد درحالی‌که تو از او خشنودی.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۱۰۶/ الکافی، ج۳، ص۱۲۷/ بحارالأنوار، ج۶، ص۱۶۲/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۹۴/ نورالثقلین)
2.امام صادق (علیه السلام) : درباره‌ی علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) نازل شد.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۱۰۸/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۹۳/ فرات الکوفی، ص۵۵۵/ شواهدالتنزیل، ج۲، ص۴۲۹/ البرهان/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۶۹)
3. امام صادق (علیه السلام): منظور از نفس مطمئنّه که راضی و مرضی است امام حسین (علیه السلام) می‌باشد. اصحاب امام حسین که از آل محمّد (صلی الله علیه و آله) بودند فردای قیامت از خدا راضی و خدا هم از آنان راضی خواهد بود. این سوره‌ی مبارکه مخصوصاً در شأن امام حسین (علیه السلام) و شیعیان آن بزرگوار و شیعه آل محمّد (صلی الله علیه و آله) نازل شده است. کسی که در تلاوت سوره‌ی مبارکه و الفجر مداومت نماید درجه‌ی او در بهشت نظیر درجه‌ی امام حسین (علیه السلام) خواهد بود که خداوند، توانا و حکیم است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۱۱۰/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۹۳/ القمی، ج۲، ص۴۲۲/ بحارالأنوار، ج۴۴، ص۲۱۹/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۶۹/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۹۳)
سوره فجر، آیه 28 :
"ارْجِعي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً "
"به‌سوي پروردگارت بازگرد در‌حالي‌كه هم تو از او خشنودي و هم او از تو خشنود است."
احادیث:
1.امام صادق (علیه السلام) : یا أَیَّتُهَا النَّفْسُ المُطْمَئِنَّةُ ای نفسی که اطمینان به محمّد (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت (علیهم السلام) او داشتی: ارْجِعِی إِلی رَبِّکِ راضِیَةً برگرد به‌سوی خدا با خشنودی ولایت مَّرْضِیَّةً خوشحال از ثواب.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۱۱۰/ الکافی، ج۳، ص۱۲۷/ بحارالأنوار، ج۶، ص۱۶۲/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۷۰/ فرات الکوفی، ص۵۵۳/ القمی، ج۲، ص۴۲۱/ بحارالأنوار، ج۶، ص۱۸۲)
2.امام صادق (علیه السلام) : روح او را یک منادی از درون عرش و از جانب پروردگار عزّت و از بالای افق بلندتر صدا می‌زند و می‌گوید: «ای نفسی که به محمّد (صلی الله علیه و آله) و آل او (علیهم السلام) مطمئن بودی! برگرد به سوی خدا با خشنودی و خوشحال از ثواب، داخل بندگانم محمّد (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت او (علیهم السلام) شو، داخل بهشت شو». پس ملک الموت می‌گوید: «فرمان داده شده‌ام که تو را بین بازگشت به دنیا و رفتن مخیّر نمایم». پس چیزی نزد او محبوب‌تر از آسان جان‌دادن نیست.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۱۱۰ / بحارالأنوار، ج۶، ص۱۶۳/ فرات الکوفی، ص۵۵۴)
سوره فجر، آیه 29 :
"فَادْخُلي في عِبادي "
"پس در سلك بندگان [خالص] من در آي."
احادیث:
امام صادق (علیه السلام) :" فَادْخُلی فی عِبادی" یعنی محمّد (صلی الله علیه و آله) و خاندانش (علیهم السلام).
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۱۱۰/ الکافی، ج۳، ص۱۲۷/ بحارالأنوار، ج۶، ص۱۶۲/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۷۰/ فرات الکوفی، ص۵۵۳)
سوره فجر، آیه 30:
"وَ ادْخُلي جَنَّتي "
"و در بهشتم وارد شو!"
احادیث:
امام صادق (علیه السلام) : "فَادْخُلِی فِی عِبادِی" به همراه محمّد و اهل بیت (علیهم السلام) او "وَ ادْخُلِی جَنَّتِی" بدون هیچ اضطرابی وارد شو.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۱۱۰/ بحارالأنوار، ج۶، ص۱۶۲/ فرات الکوفی، ص۵۵۳)
*سوره بلد :
سوره بلد، آیه 11 :
"فَلاَ اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ "
"ولي او از آن گردنه‌ی مهمّ نگذشت!"
احادیث:
1.امام صادق (علیه السلام) : کسانی که با فضل و عنایت خداوند به ولایت ما رسیده‌اند از عقبه عبور می‌کنند و آن عقبه ما می‌باشیم که هرکسی از آن بگذرد رهائی پیدا می‌کند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۱۲۲ / بحارالأنوار، ج۲۷، ص۱۲۵/ أعلام الدین، ص۴۵۵)
2.امام صادق (علیه السلام) : ما عقبه و گردنه هستیم به‌جانب ما بالا نمی‌رود، مگر کسی که از ما باشد.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۱۲۲/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۲۸۱/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۷۲/ فرات الکوفی، ص۵۵۸/ البرهان)
*سوره شمس :
سوره شمس، آیه1:
"وَ الشَّمْسِ وَ ضُحاها "
"به خورشيد و گسترش نور آن در صبحگاهان سوگند."
احادیث:
1.امام صادق (علیه السلام) : وَالشَّمْسِ وَضُحَاهَا؛ خورشید، امیرمؤمنان (علیه السلام) است و تابندگی آن، قیام حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۱۳۴/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۷۲/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۷۶/ البرهان)
2.پیامبر (صلی الله علیه و آله) : مَثَل من در میان شما مَثَل خورشید و مَثَل علی (علیه السلام)، مَثَل ماه است، پس چون خورشید ناپدید شد با ماه ره یابید.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۱۳۴/ البرهان)
سوره شمس، آیه 2:
"وَ الْقَمَرِ إِذا تَلاها "
"و به ماه هنگامى‌كه از پى آن در آيد ."
احادیث:
1.امام صادق (علیه السلام) : سلیمان دیلمی گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی گفتار خدای عزّوجلّ: وَ الْقَمَرِ إِذا تَلاها، پرسیدم». فرمود: «مقصود امیرالمؤمنین (علیه السلام) است که از پی رسول خدا (صلی الله علیه و آله) آمد و آن حضرت (علیه السلام) دانش را به‌طورکامل در او دمید (چنانچه ماه از خورشید کسب نور می‌کند، علی (علیه السلام) از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) کسب دانش کرد)».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۱۳۴/ الکافی، ج۸، ص۵۰/ بحارالأنوار، ج۱۶، ص۸۹/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۷۳)
2.پیامبر (صلی الله علیه و آله) : جابر گوید: پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: پیرو خورشید باشید، وقتی غائب شد از ماه پیروی کنید... تا اینکه فرمود: «خورشید منم و علی (علیه السلام) ماه است».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۱۳۴/ معانی الأخبار، ص۱۱۴)
3.امام رضا (علیه السلام) : امام مانند ماه است که در هر مکان دور می‌زند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۱۳۶/ بصایرالدرجات، ج۱، ص۴۴۳)
سوره شمس، آیه 3:
"وَ النَّهارِ إِذا جَلاَّها "
"و به روز هنگامى‌كه خورشيد را آشكار سازد."
احادیث:
1.امام حسین (علیه السلام) ک حارث اعور به امام حسین (علیه السلام) عرضه کرد: «فدایت شوم! ای پسر رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! درباره‌ی آیه: وَ الشَّمْسِ وَ ضُحاها بفرمایید». فرمود: «وای بر تو ای حارث! منظور از خورشید محمّد (صلی الله علیه و آله) است و منظور از ماه امیرالمؤمنین (علیه السلام) است که به‌دنبال پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌آید و منظور از روز، قائم آل محمّد (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است که زمین را از عدل و داد پر می‌کند».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۱۳۶/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۷۸/ بحارالأنوار، ج۵۳/ فرات الکوفی، ص۵۶۳)
2.پیامبر (صلی الله علیه و آله) : وَ النَّهَارِ إِذَا جَلَّاهَا یعنی امامان از ما اهل بیت (علیهم السلام) که در آخرالزّمان وارث زمین می‌شوند و آن را از عدل و داد پر می‌کنند. یاور آنها یاور موسی (علیه السلام) علیه فرعون است و یاری‌رسان بر ضدّ اهل بیت (علیهم السلام)، یاور فرعون علیه موسی (علیه السلام) است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۱۳۶ / بحارالأنوار، ج۲۴، ص۷۹/ فرات الکوفی، ص۵۶۳)
سوره شمس، آیه 4:
"وَ اللَّيْلِ إِذا يَغْشاها"
"و به شب آن هنگام كه آن را بپوشاند."
احادیث:
امام صادق (علیه السلام) : ابومحمّد گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی آیه: وَاللَّیْلِ إِذَا یَغْشَاهَا پرسیدم؟ فرمود: «آنان، پیشوایان جور هستند، کسانی که بدون توجه به خاندان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در امر (خلافت) خودسری کردند و در جایگاهی نشستند که خاندان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به آن سزاوارتر از آنان بودند و این‌گونه دین خدا را با جور و ستم پوشاندند. پس خداوند از کار آنان حکایت کرد و فرمود: وَاللَّیْلِ إِذَا یَغْشَاهَا».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۱۳۶/ الکافی، ج۸، ص۵۰/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۷۳، فیه: «قال یغشی ... النهار» محذوف / تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۷۸، فیه: «قال یغشی ... النهار» محذوف / القمی، ج۲، ص۴۲۴، فیه: رسول الله» بدل «الله»)
سوره شمس، آیه 12:
"إِذِ انْبَعَثَ أَشْقاها "
"آنگاه كه شقى‌ترين آنها به‌پاخاست."
احادیث:
پیامبر (صلی الله علیه و آله) : عثمان‌بن‌صهیب از پدرش نقل کرده است: پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) به امام علی (علیه السلام) فرمود: «یا علی (علیه السلام)! شقی‌ترین گذشتگان کیست»؟ گفت: «کسی که ناقه [ی صالح (علیه السلام)] را پی کرد». فرمود: «راست گفتی! شقی‌ترین آیندگان کیست»؟ گفت: «نمی‌دانم»!؟ گفت: «او کسی است که تو را برای این کار می‌زند، او مانند پی‌کننده‌ی ناقه‌ی خدا است».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۱۴۲/ بحارالأنوار، ج۱۱، ص۳۷۶/ نورالثقلین/ البرهان، فیه: «قاتلک» بدل «الذی یضربک ... یا فرخه»)
*سوره ضحی :
سوره ضحی، آیه 5 :
"وَ لَسَوْفَ يُعْطيكَ رَبُّكَ فَتَرْضى "
"و به‌زودى پروردگارت آن‌قدر به تو عطا خواهد كرد كه راضى شوى."
احادیث:
1.ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) : خشنودی رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در این بود که اهل بیت (علیهم السلام) و شیعیان ایشان به بهشت درآیند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۱۷۸ / بحارالأنوار، ج۱۶، ص۱۴۳/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۸۴/ البرهان)
2.ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) : مراد از آیه این است: «ای محمّد (صلی الله علیه و آله)! به‌زودی خداوند در روز قیامت شفاعت تو را در مورد تمام اهل بیتت خواهد پذیرفت و تمامی آنها را داخل بهشت خواهد نمود تا با این کار از پروردگارت خشنود شوی».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۱۷۸/ بحارالأنوار، ج۸، ص۴۳/ المناقب، ج۲، ص۱۶۵)
سوره ضحی، آیه 11:
"وَ أَمّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ "
"و نعمت‌هاى پروردگارت را بازگو كن!"
احادیث:
امام علی (علیه السلام) : ابوعمرو کندی گفت: روزی در محضر امام علی (علیه السلام) بودیم، اطرافیان حضرت (علیه السلام) را سرحال و بانشاط دیده و عرض کردند:«ای امیرمؤمنان (علیه السلام)! با ما در مورد یارانت سخن بگو». امام (علیه السلام) فرمود: «در مورد کدام‌یک از ایشان سؤال می‌کنید»؟ عرض کردند: «از یاران محمّد (صلی الله علیه و آله)». امام (علیه السلام) فرمود: «تمامی یاران [حقیقیِ] محمّد (صلی الله علیه و آله) یاران من نیز هستند، در مورد کدام‌یک می‌پرسید»؟ ... عرض کردیم: «در مورد خودت با ما سخن بگو». فرمود: «آرام باشید! خداوند ما را از خودستایی نهی فرموده است». یک نفر به حضرت (علیه السلام) گفت: «خداوند می‌فرماید: وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّکَ فَحَدِّثْ». حضرت (علیه السلام) فرمود: «من نیز نعمت‌های پروردگارم را بازگو می‌کنم. به خدا سوگند! هرگاه [از پیامبر (صلی الله علیه و آله)] سؤال می‌کردم، پاسخ می‌گرفتم و هرگاه سکوت اختیار می‌کردم، پیامبر (صلی الله علیه و آله) خود شروع به سخن [و تعلیمِ من] می‌نمود. بدانید که در سینه‌ی من دانش فراوانی وجود دارد پس [هرچه می‌خواهید] از من سؤال نمایید».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۱۸۶/ بحارالأنوار، ج۳۴، ص۳۱۷/ الغارات، ج۱، ص۱۰۱؛ «تسألوننی» محذوف و «قلنا فحدثنا عن نفسک ... عن التزکیه» محذوف)
*سوره شرح :
سوره شرح، آیه 8:
"وَ إِلى رَبِّكَ فَارْغَبْ "
"و به‌سوي پروردگارت توجّه كن!"
احادیث:
1.امام صادق (علیه السلام) : فَإِذَا فَرَغْتَ فَانصَبْ رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در حج بود، آنگاه نازل شد: هنگامی‌که از حجّ خود فارغ می‌شوی. حضرت علی (علیه السلام) را برای مردم [به جانشینی خود] منصوب کن».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۲۰۴ بحارالأنوار، ج۳۶، ص۱۳۵/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۸۶/ البرهان)
2.امام باقر (علیه السلام) و امام صادق (علیه السلام) : هنگامی‌که از [ابلاغ] دینت فارغ می‌شوی. حضرت علی (علیه السلام) را به ولایت، منصوب کن. تا گروهی به‌وسیله‌ی او هدایت شوند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۲۰۴ / بحارالأنوار، ج۳۶، ص۱۳۴/ المناقب، ج۳، ص۲۳)
3.پیامبر (صلی الله علیه و آله) : امام باقر (علیه السلام) فرمود: همیشه چیزی از فضیلت وصیّش را به آنها گوشزد می‌کرد، تا آنکه این سوره (انشراح) نازل شد و پیغمبر (صلی الله علیه و آله) زمانی که از مرگ خود آگاه شد و گزارش آن را شنید، بر آنها احتجاج کرد و خدای متعال فرمود: فَإِذا فَرَغْتَ فَانْصَبْ* وَ إِلی رَبِّکَ فَارْغَبْ یعنی: چون [از تبلیغ رسالت] فراغت یافتی، پرچم و نشانه‌ات (یعنی علی (علیه السلام)) را نصب کن و وصیّتت را آشکار نما. پیغمبر (صلی الله علیه و آله) هم [در روز غدیر] فضیلت علی (علیه السلام) را آشکارا اعلام کرد.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۲۰۴ بحارالأنوار، ج۳۸، ص۱۴۲/ فرات الکوفی، ص۵۷۴)
*سوره تین :
سوره تین، آیه 1 :
"وَالتِّينِ وَ الزَّيْتُونِ "
"سوگند به انجير و زيتون (يا: سوگند به سرزمين شام و بيت المقدس)."
احادیث:
1.امام رضا (علیه السلام) : التِّینِ، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) است و الزَّیْتُونِ، امیرمؤمنان علی (علیه السلام) است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۲۱۰ / بحارالأنوار، ج۱۶، ص۹۰/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۱۰۵/ القمی، ج۲، ص۴۲۹/ نورالثقلین/ البرهان)
2.امام صادق (علیه السلام) : التِّینِ وَ الزَّیْتُونُ، امام حسن و امام حسین (علیها السلام) می¬باشند و وَطُورِ سِینِینَ، امام علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۲۱۰ / بحارالأنوار، ج۲۴، ص۱۰۵/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۱۰۷/ بحارالأنوار، ج۴۳، ص۲۹۱/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۸۷؛ «و طور سینین علی بن ابی طالب » محذوف)
سوره تین، آیه 2 :
"وَ طُورِ سينينَ "
"و سوگند به «طور سينا»."
احادیث :
1.امام صادق (علیه السلام): "وَ طُورِ سینینَ"، حضرت علی (علیه السلام) است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۲۱۲/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۱۰۵/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۱۰۷/ بحارالأنوار، ج۴۳، ص۲۹۱/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۸۷/ نورالثقلین/ البرهان)
2.امام رضا (علیه السلام): محمّدبن‌فضیل گوید: به امام رضا (علیه السلام) عرض کردم: «مرا از قول خداوند: "وَ طُورِ سِینِینَ"، آگاه فرما». فرمود: «به معنی طور سینین نیست بلکه کوه سینا است» پس فرمود: «منظور از آن امیرالمؤمنین (علیه السلام) است».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۲۱۲/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۱۰۵/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۱۰۷/ بحارالأنوار، ج۴۳، ص۲۹۱/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۸۸)
سوره تین، آیه 3 :
"وَ هذَا الْبَلَدِ الْأَمينِ "
"و سوگند به اين شهر امن [مكّه]."
احادیث :
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه): "وَ هذَا الْبَلَدِ الْأَمینِ"، امامان (علیهم السلام) هستند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۲۱۲ / بحارالأنوار، ج۱۶، ص۹۰/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۱۰۵/ القمی، ج۲، ص۴۲۹/ نورالثقلین/ البرهان)
سوره تین، آیه 4 :
"لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِي أَحْسَنِ تَقْويمٍ "
"كه ما انسان را در بهترين صورت و نظام آفريديم."
احادیث :
امام باقر (علیه السلام): "لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِی أَحْسَنِ تَقْوِیمٍ"؛ هنگامی که خدا از او (انسان) به نبوّت حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله) و ولایت اوصیاء (علیهم السلام) پیمان گرفت، [این جمله را] فرمود.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۲۱۴ /المناقب، ج۱، ص۳۰۱)
سوره تین، آیه 5 :
"ثُمَّ رَدَدْناهُ أَسْفَلَ سافِلينَ "
"سپس او را به پايينترين مرحله بازگردانديم."
احادیث :
امام کاظم (علیه السلام): مقصود انسان اوّلی است که برای دشمنی امیرالمؤمنین (علیه السلام) به اسفل السافلین بازگشت.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۲۱۴/ بحارالأنوار، ج۵۷، ص۲۸۴)
سوره تین، آیه 6 :
"إِلَّا الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ فَلَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ"
"مگر كسانيكه ايمان آورده و اعمال صالح انجام داده‌اند كه براي آنها پاداشي تمام نشدنياست!"
احادیث :
1.امام رضا (علیه السلام): محمّدبن‌فضیل گوید: به امام رضا (علیه السلام) عرضکردم: «مرا از کلام خداوند عزّوجلّ: "إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ" آگاه فرما». فرمود: «به خدا سوگند که منظور، حضرت علی (علیه السلام) و شیعیان اوست که برای آنها پاداشی تمام نشدنیاست».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۲۱۶/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۱۰۵/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۱۰۷/ بحارالأنوار، ج۴۱، ص۱۶/ البرهان)
2.امام کاظم (علیه السلام): "إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ" حضرت علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۲۱۶/ بحارالأنوار، ج۴۳، ص۲۹۱/ القمی، ج۲، ص۴۲۹/ المناقب، ج۳، ص۳۹۳)
سوره تین، آیه 7 :
"فَما يُكَذِّبُكَ بَعْدُ بِالدِّينِ "
"پس [اى انسان] چه چيز سبب مىشود كه بعد از اين [دلايل روشن] روز جزا را انكاركنى؟!"
احادیث :
1.امام صادق (علیه السلام): "فَما یُکَذِّبُکَ بَعْدُ بِالدِّینِ" دین در آیه ولایت علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۲۱۶/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۱۰۵/ بحارالأنوار، ج۳۵، ص۳۴۱؛ «ولایهًْ» محذوف/ بحارالأنوار، ج۳۵، ص۳۵۱/ بحارالأنوار، ج۴۳، ص۲۹۱/ شواهدالتنزیل، ج۲، ص۴۵۶/ نورالثقلین)
*سوره بینه :
سوره بینه، آیه 8 :
"جَزاؤُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْري مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدينَ فيها أَبَداً رَضِيَ اللهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ ذلِكَ لِمَنْ خَشِيَ رَبَّهُ "
"پاداش آنها نزد پروردگارشان باغ‌هاي جاويدان بهشتي است كه نهرها از پاي درختانش جاري است; هميشه در آن مي مانند; [هم] خدا از آنها خشنود است و [هم] آنها از او; و اين [مقام والا] براي كسي است كه از [مخالفت] پروردگارش بترسد."
احادیث:
پیامبر (صلی الله علیه و آله) : خداوند از علی (علیه السلام) و پیروان ولایت او راضی و خوشنود باد که که آن-ها مختص به رحمت خداوند و پوشیده از نور خدایند و مقرّبان درگاه حق؛ خوشا به حالشان و باز هم خوشا به حالشان، خلایق در روز قیامت به خاطر منزلتی که نزد پروردگارشان دارند، به ایشان غبطه می¬خورند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۱۰ / بحارالأنوار، ج۳۶، ص۱۴۶/ فرات الکوفی، ص۵۸۶)
*سوره قارعه :
سوره قارعه، آیات 6 تا 11 :
"فَأَمَّا مَنْ ثَقُلَتْ مَوازينُهُ "(6)
"امّا كسي كه [در آن روز] ترازوهاي [اعمال] او سنگين است"
"فَهُوَ في عيشَةٍ راضِيَةٍ "(7)
"در يك زندگي كاملاً رضايت بخش خواهد بود."
"وَ أَمَّا مَنْ خَفَّتْ مَوازينُهُ "(8)
"و امّا كسي كه ترازوهاي [اعمال] او سبك است."
"فَأُمُّهُ هاوِيَةٌ "(9)
"پناهگاهش «هاويه» (دوزخ ) است."
"وَ ما أَدْراكَ ما هِيَهْ "(10)
"و تو چه مي‌داني «هاويه» چيست؟!"
"نارٌ حامِيَةٌ "(11)
"آتشي است سوزان!"
احادیث:
1.امام باقر و امام صادق (علیها السلام) : فَأَمَّا مَن ثَقُلَتْ مَوَازِینُهُ او امیرمؤمنان (علیه السلام) است. فَهُوَ فِی عِیشَةٍ رَّاضِیَةٍ* وَأَمَّا مَنْ خَفَّتْ مَوَازِینُهُ و ولایت حضرت علی (علیه السلام) را انکار کرد. فَأُمُّهُ هَاوِیَةٌ؛ یعنی آتش دوزخ، خداوند آن را مادر و پناهگاه او قرار می¬دهد.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۴۶ / المناقب، ج۲، ص۱۵۱/ البرهان)
2.امام باقر و امام صادق (علیها السلام) : چیزی در ترازوی اعمال، سنگین‌تر از صلوات بر محمّد و آل محمّد (علیهم السلام) نیست. [در قیامت] اعمال فردی [بدون صلواتش] را می‌آورند و در میزان قرار می‌دهند، می‌بینند سبک است، آنگاه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) صلوات‌ها را آورده در میزان این فرد قرار می‌دهد که موجب سنگینی آن می‌گردد.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۴۸ / الکافی، ج۲، ص۴۹۴/ النورالثقلین/ البرهان؛ فیه: «فیقل» بدل «فیمیل»)
*سوره تکاثر :
سوره تکاثر، آیه 8 :
"ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعيمِ "
"سپس در آن روز [همه شما] از نعمتها [ي الهي] بازپرسي خواهيد شد."
احادیث:
1.امام صادق (علیه السلام) : خداوند عزّوجلّ ارجمندتر و والامقام‌تر از آن است که غذایی به شما بخوراند و آن را برایتان روا برشمارد، سپس شما را از آن بازخواست کند. امّا او از نعمتی که با حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله) و خاندان محمّد (علیهم السلام) به شما بخشیده، بازخواستتان می¬کند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۶۲/ المحاسن، ج۲، ص۴۰۰/ نورالثقلین/ البرهان/ بحارالأنوار، ج۵۳، ص۱۰۷)
2.امام صادق (علیه السلام) : به خدا سوگند! که آن نعمت، غذا و نوشیدنی نیست، بلکه ولایت ما اهل بیت (علیهم السلام) است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۶۴/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۵۶/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۸۱۵/ البرهان/ شواهدالتنزیل، ج۲، ص۴۷۷؛ «بتفاوت»/ المناقب، ج۴، ص۲۸۴/ نورالثقلین)
3.امام کاظم (علیه السلام) : محمّدبن‌ابی‌عمیر از امام موسی کاظم (علیه السلام) روایت کرده است که ایشان درباره کلام خداوند عزّوجلّ: ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِیمِ؛ فرمود: «ما نعمت مؤمن و تلخ¬کامی کافر هستیم».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۶۴ / بحارالأنوار، ج۲۴، ص۵۷/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۸۱۶/ البرهان)
4.امام باقر (علیه السلام) : از امام باقر (علیه السلام) روایت شده است که ایشان درباره‌ی کلام خداوند متعال: ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِیمِ؛ فرمود: «یعنی امنیّت و سلامتی و ولایت امام علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام)».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۶۴/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۵۴/ بحارالأنوار، ج۳۵، ص۴۲۶/ متشابه القرآن، ج۲، ص۱۰۵/ المناقب، ج۲، ص۱۵۳/ البرهان)
*سوره عصر :
سوره عصر، آیه 1 :
"وَ الْعَصْرِ "
"به عصر سوگند"
احادیث:
امام صادق (علیه السلام) : مفضّل گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی کلام خداوند عزّوجلّ: وَالْعَصْرِ* إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِی خُسْرٍ؛ پرسیدم. و ایشان فرمود: «عصر؛ عصر قیام حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۶۸ / بحارالأنوار، ج۲۴، ص۲۱۴/ بحارالأنوار، ج۶۴، ص۵۹/ بحارالأنوار، ج۶۶، ص۲۶۸/ العددالقویهًْ، ص۶۷/ کمال الدین، ج۲، ص۶۵۶/ منتخب الأنوارالمضییهًْ، ص۱۷۹/ البرهان/ نورالثقلین)
سوره عصر، آیه 2 :
"إِنَّ الْإِنْسانَ لَفي خُسْرٍ "
"كه انسان‌ها همه در زيانند."
احادیث:
امام صادق (علیه السلام) : إِنَّ الْإِنْسانَ لَفِی خُسْرٍ؛ یعنی دشمنان ما در زیانکاری هستند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۷۰/ بحارالأنوار، ج۶۴، ص۵۹/ بحارالأنوار، ج۶۶، ص۲۶۸/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۲۱۴/ إقبال الأعمال، ص۴۵۷/ العددالقویهًْ، ص۶۷/ کمال الدین، ج۲، ص۶۵۶)
سوره عصر، آیه 3 :
"إِلاَّ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ تَواصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَواصَوْا بِالصَّبْر "
"مگر كساني كه ايمان آورده و اعمال صالح انجام داده‌اند، و يكديگر را به [اداي] حق سفارش كرده و يكديگر را به استقامت و شكيبايي توصيه نموده‌اند."
احادیث:
1.امام صادق (علیه السلام) : إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا؛ جز کسانی که ایمان به آیات ما دارند. وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ؛ یعنی برابری با برادران وَ تَواصَوْا بِالْحَقِ؛ یکدیگر را سفارش به امامت می‌کنند. وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ؛ سفارش به فترت می‌نمایند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۷۲ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۲۱۴/ بحارالأنوار، ج۶۴، ص۵۹؛ «بالعشرهًْ» بدل «بالفترهًْ»/ بحارالأنوار، ج۶۶، ص۲۶۸/ العددالقویهًْ، ص۶۷/ منتخب الأنوارالمضییهًْ، ص۱۷۹؛ «بتفاوت لفظی»/ کمال الدین، ج۲، ص۶۵۶؛ «بتفاوت لفظی»)
2.امام صادق (علیه السلام) : إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا؛ انسان در زیانکاری است مگر کسانی که ایمان به ولایت امیرالمؤمنین (علیه السلام) آورده‌اند. وَ تَواصَوْا بِالْحَقِ؛ به فرزندان و سایر مؤمنین درباره‌ی ولایت سفارش کنند. وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ؛ سفارش کنند و صبر بر آن نمایند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۷۲ / بحارالأنوار، ج۳۶، ص۱۸۳/ بحارالأنوار، ج۶۴، ص۵۹)
*سوره کوثر :
سوره کوثر، آیه 1:
"إِنَّا أَعْطَيْناكَ الْكَوْثَرَ "
گما به تو كوثر [خير و بركت فراوان] عطا كرديم!"
احادیث:
1.پیامبر (صلی الله علیه و آله) : عبدالله‌بن‌عبّاس گوید از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) شنیدم که فرمود: «خداوند متعال پنج چیز به من و پنج چیز به علی (علیه السلام) عطا فرمود؛ به من جوامع کلام را و به علی (علیه السلام) جوامع علم را عطا فرمود؛ مرا نبیّ و علی (علیه السلام) را وصیّ کرد؛ به من کوثر را و به علی (علیه السلام) سلسبیل را عطا فرمود؛ به من وحی را و به علی (علیه السلام) الهام را عطا فرمود؛ مرا شبانه سوی خود روانه داشت و درهای آسمان را برای علی (علیه السلام) گشود و پرده¬ها را برگرفت تا اینکه او به من نگریست و من به او نگریستم».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۴۱۲ / الخصال، ج۱، ص۲۹۳/ نورالثقلین/ البرهان؛ «بتفاوت»)
2.پیامبر (صلی الله علیه و آله) : «جبرئیل (علیه السلام) منزل¬های من و منازل¬ اهل بیتم (علیهم السلام) را در بهشت بر کناره‌ی کوثر به من نشان داد».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۴۱۴ / البرهان)
3.پیامبر (صلی الله علیه و آله) : ای علی (علیه السلام) تو برادر، وزیر و پرچمدار منی در دنیا و آخرت و تو صاحب حوضی هرکه دوستت دارد دوستم دارد و هرکه دشمنت دارد دشمن من باشد.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۴۱۶/ عیون اخبار الرضا (ج۱، ص۲۹۴)
4. امام علی (علیه السلام)- ابی‌حرب‌بن‌ابی‌اسود دولی از پدرش نقل کرده است: شنیدم امام علی (علیه السلام) می‌فرمود: و اللَّه که به این دو دست کوتاه خود برانم از حوض رسول اللَّه (صلی الله علیه و آله) دشمنان خود را، و وارد گردانم دوستان خود را.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۴۱۶/ بحارالانوار، ج۸، ص۲۰)