توضیحات
بسمه تعالی
شناخت امام, امام شناسی, معرفت امام, حدیث طارق, کلمه الله, شناخت امام از زبان امام, امام علی (ع), ولایت در قرآن, آیات قرآن در زمینه امامت, امامت در قرآن, شناخت ائمه معصومین علیهم السلام, معرفت اهل بیت علیهم السلام
بسمه تعالی
3-1- کلمه اساس تشکیل کتاب:
از آنجا که کتاب از کلمات تشکیل شده است در نتیجه هر جا صحبت از کتاب است صحبت از ولایت نیز هست (چرا که امام همان قرآن ناطق و کتاب ناطق خداست). در این زمینه داریم:
امام صادق (علیه السلام)- امام صادق (علیه السلام) فرمود: ... جبرئیل بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نازل شد و گفت امام بعد از او، علی (علیه السلام) است. سپس امام صادق (علیه السلام) سوره: حم، تَنْزِیلٌ مِنَ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ را خواند.
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۴۷۸
بحارالأنوار، ج۲۶، ص۹۶/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۵۲۰/ فرات الکوفی، ص۳۸۱
در آیات ۲ تا ۵ سوره فصلت که می فرماید حم تَنْزِيلٌ مِنَ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ و در مورد قرآن می فرماید که بشیر است و نذیر است اما بیشتر مردم از آن رویگردانند. و گفتند: دل های ما از [درک] حقایقی که ما را به آن می خوانی در پوشش های سختی است، و در گوش های ما سنگینی است، و میان ما و تو پرده ای وجود دارد، بنابراین تو کار خود را انجام بده و ما هم کار خود را انجام می دهیم. (۵)
همان طور که قرآن تنزیلی از جانب خدای رحمن و رحیم است، می توان گفت که قرآن ناطق که همان امام است و امامت و ولایت او نیز امری فرستاده شده از سوی خداست. امام را تنزیلی از سوی خداوند رحمان و رحیم می داند
. کتابی که بشیر و نذیر است اما اکثر مردم از ایشان روی گردان شدند و در نتیجه خداوند بر دلهایشان مهر و پوشش نهاده و در گوشهایشان سنگینی قرار داده که بدین جهت اندیشه نمی کنند و ندای هدایت به سوی ولایت را نمی شنوند(۲).
4-1- کلمه اساس تبیین و تشریح احکام الهی:
بیان احکام الهی بر اساس کلمه صورت می گیرد و هر آنچه واجب شده و واجب نشده یا منسوخ شده همه بر اساس بیان به وسیله کلمه برای مردم مشخص و واضح می گردد. پس امام، عالم به احکام و ناسخ و منسوخ آنها، تشریح کننده آنها و ضامن اجرای آنها در جامعه است و از طرفی این امام است که ارتباط احکام با آیات الهی و نحوه استخراج صحیح احکام از آیات را می داند.
نکته مهم: چون امام کلمه است و کلمه اساس کتاب است در نتیجه ولایت امام در تمام ادیان پیشین آمده است.
پس هر جا صحبت از کتاب در امم پیشین در قرآن هست ردپای ولایت امام علی(ع) و دیگر معصومین علیهم السلام هم هست. در این زمینه روایات زیر را داریم:
1:
الباقر ( إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَخَذَ مِیثَاقَ النَّبِیِّینَ عَلَی وَلَایَهًِْ عَلِیٍ (وَ أَخَذَ عَهْدَ النَّبِیِّینَ بِوَلَایَهًِْ عَلِی (.
امام باقر ( خداوند تبارک‌وتعالی میثاق پیامبران را بر ولایت علی (و پیمان پیامبران را به ولایت علی (گرفت.
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۶
بحار الأنوار، ج۲۶، ص۲۸۱
2:
الباقر ( وَلَایَتُنَا وَلَایَهًُْ اللَّهِ الَّتِی لَمْ یَبْعَثْ نَبِیّاً قَطُّ إِلَّا بِهَا.
امام باقر ( ولایت ما همان ولایت خداست، که هیچ پیامبری را جز به آن [و با ایمان به آن] نفرستاده است.
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۶
بحار الأنوار، ج۲۶، ص۲۸۱
3: الکاظم (علیه السلام)- وَلَایَهًُْ عَلِیٍّ (علیه السلام) مَکْتُوبَهًٌْ فِی جَمِیعِ صُحُفِ الْأَنْبِیَاءِ (علیهم السلام) وَ لَنْ یَبْعَثَ اللَّهُ رَسُولًا إِلَّا بِنُبُوَّهًِْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ وَصِیِّهِ عَلِیٍّ (علیه السلام).
امام کاظم (علیه السلام)- ولایت علی (علیه السلام) در همه‌ی صحیفه های پیامبران نوشته شده است و خداوند هیچ رسولی را جز با اقرار به پیامبری محمّد (صلی الله علیه و آله) و وصیّ وی، علی (علیه السلام)، به پیامبری برنگزید.
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۵۴-البرهان
خداوند در سوره مریم آیه ۱۲ به حضرت یحیی(ع) امر فرمود که خُذِ الْكِتابَ بِقُوَّةٍ[1].
آیات ۲۵ و ۲۶ سوره حدید نشان می دهد که کتاب که در واقع همان امام علی(ع) و اعتقاد به ولایت ائمه معصومین (علیهم السلام) می باشد در تمام ادیان الهی وجود دارد به طوریکه می فرماید:" لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَيِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْكِتابَ وَ الْميزانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَ أَنْزَلْنَا الْحَديدَ فيهِ بَأْسٌ شَديدٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ لِيَعْلَمَ اللهُ مَنْ يَنْصُرُهُ وَ رُسُلَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّ اللهَ قَوِيٌّ عَزيزٌ{۲۵}وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً وَ إِبْراهيمَ وَ جَعَلْنا في ذُرِّيَّتِهِمَا النُّبُوَّةَ وَ الْكِتابَ فَمِنْهُمْ مُهْتَدٍ وَ كَثيرٌ مِنْهُمْ فاسِقُونَ {۲۶}" [2]. در واقع در عبارت "وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا وَإِبْرَاهِيمَ وَجَعَلْنَا فِي ذُرِّيَّتِهِمَا النُّبُوَّةَ وَالْكِتَابَ" واژه کتاب با حرف "و" به کلمه نبوت وصل شده است و از طرفی کتاب در ذریه حضرت نوح و ابراهیم (علیهم السلام) قرار داده شده پس کتاب در اینجا امامتی است که به جنس بشر باز می گردد یعنی همان ائمه ای که از نسل حضرت ابراهیم علیه السلام هستند.
همان طور که در قرآن کریم در سوره احزاب آیه ۷ آمده است اقرار به پیامبری حضرت محمد(ص) و ولایت امام علی(ع) از تمام پیامبران پیشین گرفته شده است در جاییکه می فرماید: "وَإِذْ أَخَذْنَا مِنَ النَّبِيِّينَ مِيثَاقَهُمْ وَمِنْكَ وَمِنْ نُوحٍ وَإِبْرَاهِيمَ وَمُوسَىٰ وَعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ ۖ وَأَخَذْنَا مِنْهُمْ مِيثَاقًا غَلِيظًا"[3]. از طرفی بلافاصله در آیه بعد می فرماید: لِيَسْأَلَ الصَّادِقِينَ عَنْ صِدْقِهِمْ ۚ وَأَعَدَّ لِلْكَافِرِينَ عَذَابًا أَلِيمًا[4] که منظور از صدق، همان صدق در عهدی است که در آیه ۲۳ سوره احزاب نیز آمده است که "مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَىٰ نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا” (از ميان مؤمنان مردانى‌اند كه به آنچه با خدا عهد بستند صادقانه وفا كردند. برخى از آنان به شهادت رسيدند و برخى از آنها در [همين] انتظارند و [هرگز عقيده خود را] تبديل نكردند.(ترجمه فولادوند)).
طبق این آیه، بعضی از مومنین، عهد خویش با ولایت را به اتمام رسانده اند و بعضی دیگر (مانند شیعیان واقعی در آخرالزمان) جزو منتظران حقیقی امام زمان حضرت مهدی (عج) و منتظر شهادت در رکاب ایشان می باشند.[5]
همچنین در مورد شیعه بودن حضرت ابراهیم علیه السلام(۲) در سوره صافت آیه ۸۳ چنین آمده است: " وَإِنَّ مِنْ شِيعَتِهِ لَإِبْرَاهِيمَ”.
از طرفی، هدایت حضرت موسی و حضرت هارون (علیهم السلام) به وسیله پذیرش ولایت امام علی (ع ) نیز در سوره صافات آیات ۱۱۴ تا ۱۱۸ تلویحا مورد اشاره قرار گرفته است به طوریکه می فرماید: "وَ لَقَدْ مَنَنّا عَلى مُوسى وَ هارُونَ {۱۱۴} وَنَجَّيْنَاهُمَا وَقَوْمَهُمَا مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ{۱۱۵} وَنَصَرْنَاهُمْ فَكَانُوا هُمُ الْغَالِبِينَ{۱۱۶} وَآتَيْنَاهُمَا الْكِتَابَ الْمُسْتَبِينَ{۱۱۷} وَهَدَيْنَاهُمَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ {۱۱۸}“[6]) که در آن عبارات "کتاب" و "صراط مستقیم" در آیات ۱۱۷ و ۱۱۸ هر دو از القاب امام علی(ع) می باشند (برای توضیح بیشتر رجوع کنید به توضیح "کتاب " و توضیح "صراط مستقیم ").
خداوند در سوره آل عمران آیه ۲۰ نیز به یکی بودن دین در بین همه ادیان و به خصوص اینکه دین در نزد خداوند همان دین اسلام و در نتیجه اعتقاد به ولایت است تاکید می کند ("إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ ۗ وَمَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ إِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ ۗ وَمَنْ يَكْفُرْ بِآيَاتِ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ"( مسلماً دینِ [واقعی که همه پیامبرانْ مُبلّغ آن بودند] نزد خدا، اسلام است. و اهل کتاب [درباره آن] اختلاف نکردند مگر پس از آنکه آنان را [نسبت به حقّانیّت آن] آگاهی و دانش آمد، این اختلاف به خاطر حسد و تجاوز میان خودشان بود؛ و هر کس به آیات خدا کافر شود [بداند که] خدا حسابرسی، سریع است.[7] (ترجمه انصاریان)). تاکید دیگر در این آیه، بکارگیری عبارت آيَاتِ اللَّه است که به ائمه معصومین علیهم السلام اشاره دارد چرا که آیة الله نیز از واژه های بکار رفته در توصیف امام است (مراجعه کنید به توضیح آیة الله).
از طرفی دیگر در آيه ۱۶ و ۱۷ سوره اعلی خداوند تاکید می فرماید که: "ولي شما زندگي دنيا را مقدّم مي‌داريد.{۱۶} در‌حالي‌كه آخرت بهتر و پايدارتر است.{۱۷}"[8] که در آن عبارت "آخرت" اشاره به ولایت امام علی(ع) دارد ((۳) و نیز رجوع کنید به توضیح “آخرت") و در ادامه در آیات ۱۸ و ۱۹ تاکید می کند که:"إِنَّ هذا لَفِي الصُّحُفِ الْأُولى{۱۸} صُحُفِ إِبْراهيمَ وَ مُوسى{۱۹}"[9].پس ولایت امام علی(ع) در کتب پیشین یعنی کتب حضرت ابراهیم(ع)و حضرت موسی(ع) (و البته در همه کتب پیامبران پیشین) آورده شده است.
سلامتی و فرج حضرت مهدی (عج) صلوات.