آیات ولایت در قرآن - جزء بیست و یکم

" بسم الله الرحمن الرحیم "

" آیاتی که در جزء بیست و یکم آمده اند و در تأویل به ولایت چهارده معصوم علیهم السلام اشاره دارند عبارتند از: "

1.سوره عنکبوت ،آیه 47 :

"وَ كَذالِكَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الْكِتابَ فَالَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَ مِنْ هؤُلاءِ مَنْ يُؤْمِنُ بِهِ وَ ما يَجْحَدُ بِآياتِنا إِلَّا الْكافِرُونَ "

"و اين گونه، كتاب[آسمانى] را بر تو نازل‌كرديم، كسانى‌كه[پيش از اين] كتاب[آسمانى] به آن‌ها داده‌ايم به اين كتاب ايمان مى‌آورند؛ و بعضى از اين گروه(مشركان) نيز به آن مؤمن مى‌شوند؛ و آيات ما را جز كافران انكار نمى‌كنند."

تفسیر ولایی :

1.علیّ‌ّبن‌ابراهیم (رحمة الله علیه) : "وَ ما یَجْحَدُ بِآیاتِنا"، یعنی جز کافران منکر مقام امامت امیرالمؤمنین (علیه السلام) و ائمّه (علیهم السلام) نمی‌شوند.

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۰۲ / بحار الأنوار، ج۲۳، ص۲۰۷/ نورالثقلین)

2.امام باقر (علیه السلام) : در روایت ابوالجارود آمده است: امام باقر (علیه السلام) ذیل آیه:" فَالَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ یُؤْمِنُونَ بِهِ" فرمود: «آنان آل محمّد (صلی الله علیه و آله) هستند. و وَ مِنْ هَؤُلَاء مَن یُؤْمِنُ بِهِ، یعنی مؤمنان از اهل قبله هستند.

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۰۲/ بحار الأنوار، ج۹، ص۲۲۹/ نورالثقلین/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۴۲۳/ البرهان)

2.سوره عنکبوت ،آیه 69 :

"وَ الَّذِينَ جاهَدُوا فِينا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ "

"و آن‌ها كه در راه ما [با خلوص نيّت] جهاد‌ كنند، قطعاً به راههاى خود، هدايتشان خواهيم‌كرد؛ و به يقين خداوند با نيكوكاران است."

تفسیر ولایی :

1.امام باقر (علیه السلام) : در روایت ابوالجارود آمده است: امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی آیه: "وَ الَّذِینَ جاهَدُوا فِینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا"؛ فرمود: «این آیه درباره‌ی آل محمّد (صلی الله علیه و آله) و پیروان آن‌ها می‌باشد».

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۲۸ / بحار الأنوار، ج۲۴، ص۱۴۳/ بحار الأنوار، ج۶۵، ص۱۲/ المناقب، ج۴، ص۲۸۳/ نورالثقلین)

2.امام علی (علیه السلام) : "وَ إِنَّ اللهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ"؛ من آن محسن هستم.

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۲۸ / بحار الأنوار، ج۲۴، ص۱۹۰/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۴۲۴)

 

*سوره ی روم :

3.سوره روم ، آیه 2 :

"غُلِبَتِ الرُّومُ "

"روميان شكست خوردند."

تفسیر ولایی :

امام علی (علیه السلام) : عبایه نقل می‌کند: امام علی (علیه السلام) درباره‌ی آیه: الم* غُلِبَتِ الرُّومُ، فرمود: «درباره‌ی ما و بنی‌امیّه نازل شده است».

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۳۴ / تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۴۲۶/ البرهان/ بحار الأنوار، ج۳۱، ص۵۱۵)

4.سوره روم ، آیه 19 :

"يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَ يُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ وَ يُحْيِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها وَ كَذلِكَ تُخْرَجُونَ "

"او زنده را از مرده بيرون مى‌آورد و مرده را از زنده و زمين را پس از مردنش حيات مى‌بخشد و به همين‌گونه [روز قيامت از قبر] بيرون آورده مى‌شويد."

تفسیر ولایی :

امام عسکری (علیه السلام) : در کتاب کمال الدّین و تمام النّعمه به سندش حکیمه دختر امام جواد (علیه السلام) و عمّه‌ی امام حسن‌عسکری (علیه السلام) آمده است: نزد امام حسن عسکری (علیه السلام) بودم که به من فرمود: «امشب را نزد ما به سر ببر که در این شب مولود مبارکی متولّد می‌شود، که زمین مرده را زنده می‌گرداند». گفتم: «این مولود مبارک از چه زنی خواهد بود؟ من که چیزی در نرجس نمی‌بینم». فرمود: «با این وصف فقط از نرجس خواهد بود»! سپس من نزدیک نرجس رفتم و او را نگریستم اثری از حمل در وی ندیدم! لذا رفتم موضوع را به امام (علیه السلام) هم اطّلاع دادم. حضرت (علیه السلام) تبسّمی نمود و فرمود: «عمّه! موقع طلوع فجر اثر حملش آشکار می‌شود، او مانند مادر موسی (علیه السلام) است که اثر آبستنی در وی مشهود نبود و تا موقع تولّد موسی (علیه السلام) هیچ‌کس اطّلاع نداشت. زیرا فرعون برای دست‌یافتن به موسی (علیه السلام) شکم زنان باردار را می‌شکافت، این هم مانند موسی (علیه السلام) است [که دشمنان در صدد کشتن او هستند]».

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۵۰ / روضهًْ الواعظین، ج۲، ص۲۵۸/ نورالثقلین)

5.سوره روم ، آیه 22 :

"وَ مِنْ آياتِهِ خَلْقُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافُ أَلْسِنَتِكُمْ وَ أَلْوانِكُمْ إِنَّ في ذلِكَ لَآياتٍ لِلْعالِمينَ "

"و از نشانه‌هاى او آفرينش آسمان‌ها و زمين و تفاوت زبان‌ها و رنگ‌هاى شماست، در اين نشانه‌هايى است براى اهل دانش."

تفسیر ولایی :

1.امام صادق (علیه السلام) : آری! وقتی امام چشم به شخصی بیاندازد، او را می­شناسد که دارای چه مذهب و عقیده­ای است؛ اگر صدایش را از پشت دیوار بشنود باز می­داند صاحب صدا چه مذهبی دارد. زیرا خداوند می­فرماید: "وَ مِنْ آیاتِهِ خَلْقُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافُ أَلْسِنَتِکُمْ وَ أَلْوانِکُمْ إِنَّ فی ذلِکَ لَآیاتٍ لِلْعالِمین"؛ که آن‌ها علماء هستند. امام صدای هر شخص و لهجه هر که را بشنود، می‌فهمد او اهل نجات است یا هلاکت به همین جهت جواب هر کدام را مطابق راهی که می­رود می­دهد.

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۵۶ / الکافی، ج۱، ص۴۳۹/ نورالثقلین)

2.امام رضا (علیه السلام) : هروی گوید: امام رضا (علیه السلام) با مردم به هر زبانی تکلّم می‌کرد، به خداوند سوگند! از هرکسی به زبانش آشناتر و فصیح‌تر بود، یکی از روزها خدمتش عرض کردم: «ای پسر رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! من در تعجّب هستم که شما چگونه همه‌ی زبان‌ها را می‌دانید»؟ فرمود: «ای اباصلت! من حجّت خداوند در میان مردم هستم و خداوند درصورتی با مردم اتمام حجّت کرده است که حجّت وی همه‌ی زبان‌ها را بداند، آیا نشنیده‌ای که امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: «به ما فصل‌الخطاب داده‌اند». و فصل‌الخطاب هم شناختن لغات مختلف است».

_تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۵۸ / بحار الأنوار، ج۲۶، ص۱۹۰)

6.سوره روم ، آیه 27 :

"وَ هُوَ الَّذي يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعيدُهُ وَ هُوَ أَهْوَنُ عَلَيْهِ وَ لَهُ الْمَثَلُ الْأَعْلى فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَزيزُ الْحَكيمُ "

"او كسى است كه آفرينش را آغاز مى‌كند، سپس آن را باز مى‌گرداند و اين كار براى او آسان‌تر است و برترين اوصاف در آسمان‌ها و زمين براى اوست و اوست توانا و حكيم."

تفسیر ولایی :

1.پیامبر (صلی الله علیه و آله) : امام حسین (علیه السلام) فرمود: رسول‎ خدا (صلی الله علیه و آله) به علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) فرمود: «یا علی (علیه السلام)! تو حجّت خدایی و تو باب [تقرّب] به خدایی و تو راه به‌سوی خدایی و تویی نبأ عظیم و تویی صراط مستقیم حقّ و تویی مثل اعلای الهی».

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۶۸ / عیون اخبار الرّضا (ج۲، ص۶/ نورالثقلین)

2.امام جواد (علیه السلام) : در زیارت جامعه که برای همه‌ی امامان (علیهم السلام) است و از امام جواد (علیه السلام) درباره‌ی ائمّه‌ی هدی (علیهم السلام) نقل شده است؛ سلام بر امامان هدایت‌گر ... و وارثان پیامبران و دارای برترین اوصاف.

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۶۸ / من لایحضر الفقیه، ج۲، ص۶۱۰/ نورالثقلین)

3.پیامبر (صلی الله علیه و آله) : ما همان کلمه‌ی تقوا و راه هدایت و نمونه‌ی والا و حجّت بزرگ و ریسمان محکم [هستیم].

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۶۸ / الخصال، ج۲، ص۴۳۲/ نورالثقلین)

7.سوره روم ، آیه 30 :

"فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنيفاً فِطْرَتَ اللهِ الَّتي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْها لا تَبْديلَ لِخَلْقِ اللهِ ذلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَعْلَمُونَ "

"پس روى خود را متوجّه آيين خالص پروردگار كن. اين سرشت الهى است كه خداوند انسان‌ها را بر آن آفريده، دگرگونى در آفرينش الهى نيست. اين است آيين استوار، ولى اكثر مردم نمى‌دانند."

تفسیر ولایی :

1.امام باقر (علیه السلام) : ابوبصیر نقل می‌کند: امام باقر (علیه السلام) در مورد این کلام خداوند متعال:" فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفًا"، فرمود: «منظور از دین، ولایت است».

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۷۲/ بحار الأنوار، ج۳، ص۲۷۷/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۴۲۷/ القمی، ج۲، ص۱۵۴/ نورالثقلین/ البرهان)

2.امام باقر (علیه السلام) : آن حضرت در معنی آیه: "فِطْرَةَ اللهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا " فرمود: «لا إله إلاّ الله، محمّد رسول الله (صلی الله علیه و آله)، علیّ أمیرالمؤمنین ولیّ الله است و توحید تا همین‌جاست».

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۷۴ / بحار الأنوار، ج۳، ص۲۷۷/ القمی، ج۲، ص۱۵۴/ المناقب، ج۳، ص۱۰۱/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۴۲۷/ نورالثقلین/ البرهان)

3.امام صادق (علیه السلام) : آن توحید است و محمّد رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و علی امیرمؤمنان (علیه السلام) است.

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۷۴ / بحار الأنوار، ج۳، ص۲۸۱)

8.سوره روم ، آیه 38 :

"فَآتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ وَ الْمِسْكينَ وَ ابْنَ السَّبيلِ ذلِكَ خَيْرٌ لِلَّذينَ يُريدُونَ وَجْهَ اللهِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ "

"پس حق خويشاوندان و مستمندان و در راه ماندگان را ادا كن. اين براى آن‌ها كه رضاى خدا را مى‌طلبند بهتر است و چنين كسانى رستگارانند."

تفسیر ولایی :

1.امام صادق (علیه السلام) : از امام صادق (علیه السلام) روایت است: فاطمه (سلام الله علیها) نزد ابوبکر آمد و فدک را خواستار شد. ابوبکر گفت: «شخصی را بیاور که در این‌باره شهادت بدهد». پس امّ ایمن را آورد. ابوبکر به او گفت: «به چه چیزی شهادت می­دهی»؟ گفت: «شهادت می­دهم که جبرئیل نزد محمد (صلی الله علیه و آله) آمد و فرمود: خداوند تعالی می­فرماید: فَآتِ ذَا الْقُرْبی حَقَّهُ و محمّد (صلی الله علیه و آله) ندانست که منظور از ذوالقربی چه کسانی هستند؟ پس فرمود: «ای جبرئیل، از پروردگارت بپرس، آن‌ها چه کسانی هستند»؟ فرمود: «فاطمه ذوالقربی است، پس فدک را به او داد». می­گویند که عمر آن ورقی که ابوبکر در این باره نوشته بود را نابود کرد.

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۷۸ / بحار الأنوار، ج۲۹، ص۱۲۰/ العیاشی، ج۲، ص۲۸۷)

2.امام صادق (علیه السلام) : هنگامی که این آیه: فَآتِ ذَا الْقُرْبی حَقَّهُ وَ الْمِسْکِینَ نازل شد، رسول‎ خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «جبرئیل، مستمند را شناختم، ولی «ذو القربی» چه کسانی هستند»؟ فرمود: «آن‌ها نزدیکان و بستگان تو هستند». پس حسن و حسین و فاطمه (علیهم السلام) را فراخواند و فرمود: «خداوند به من دستور داده است که آنچه را به عنوان فیء به من بخشیده است به شما بدهم. پس فدک را به شما می‌دهم».

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۸۰ / بحار الأنوار، ج۲۹، ص۱۱۹/ العیاشی، ج۲، ص۲۸۷)

9.سوره روم ، آیه 56 :

"وَ قالَ الَّذينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَ الْإِيمانَ لَقَدْ لَبِثْتُمْ في كِتابِ اللهِ إِلى يَوْمِ الْبَعْثِ فَهذا يَوْمُ الْبَعْثِ وَ لكِنَّكُمْ كُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ "

"ولى كسانى كه علم و ايمان به آنان داده شده مى‌گويند: «شما به فرمان خدا تا روز قيامت [در عالم برزخ] درنگ كرديد و اين روز رستاخيز است، امّا شما نمى‌دانستيد»."

تفسیر ولایی :

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) : "الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَ الْإِیمانَ"؛ گاهی اوقات فرد مؤمن است امّا عالم نیست. به خدا سوگند برای علی (علیه السلام) هر دوی آن‌ها یعنی علم و ایمان جمع شده است.

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۵۰۰/ بحار الأنوار، ج۴۰، ص۱۴۵/ المناقب، ج۲، ص۲۸)

*سوره سجده :

10.سوره سجده ، آیه 17 :

"لاتَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْیُنٍ جَزاءً بِما کانُوا یَعْمَلُونَ "

"هیچ‌کس نمى‌داند چه پاداش‌هاى مهمّى‌ که مایه روشنى چشم‌هاست براى آن‌ها نهفته‌ شده، به پاداش کارهایى که انجام مى‌دادند."

تفسیر ولایی :

پیامبر (صلی الله علیه و آله) : از امام باقر (علیه السلام) و امام صادق (علیه السلام) روایت است: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به علی (علیه السلام) فرمود: «ای علی (علیه السلام)! زمانی‌که در شب معراج مرا به آسمان بردند در بهشت رودی را دیدم که از شیرسفیدتر و از عسل شیرین‌تر بود و از تیر مقاوم‌تر که به تعداد ستارگان، ابریق (ظرف مخصوص آب) در آن بود و بر کرانه‌ی آن گنبدهایی از یاقوت سرخ و مروارید سفید وجود داشت جبرئیل با بال‌هایش ضربه‌ای به کنار آن رود زد که ناگاه مُشک خوش‌بویی شد». آنگاه فرمود: «قسم به کسی‌که جان محمد (صلی الله علیه و آله) به دست اوست! در بهشت درختی هست که با برخورد برگ‌هایش به یکدیگر صدای تسبیح از آن برمی‌خیزد؛ با صدایی‌که اوّلین و آخرین انسان‌ها مَثَل آن را نشنیده‌اند و میوه‌هایی همچون انار می‌دهد و میوه را در دامان مؤمن می‌افکند و او میوه را از میان هفتاد زیور، جدا می‌کند و مؤمنان با چهره‌هایی نورانی و درخشان روی تخت‌هایی از نور نشسته‌اند و تو در روز قیامت پیشوای آنان هستی.... .

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۶۱۲ / بحار الأنوار، ج۸، ص۱۳۸/ المحاسن، ج۱، ص۱۸۰/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۴۳۴؛ فیه: «قال رسول الله ... محمد بیده» محذوف/ فضایل الشیعهًْ، ص۳۶/ نورالثقلین/ البرهان)

11.سوره سجده ، آیه 18 :

"أَ فَمَنْ کانَ مُؤْمِناً کَمَنْ کانَ فاسِقاً لایَسْتَوُونَ "

گآیا کسى‌که باایمان بوده همچون کسى است که فاسق بوده؟! [نه، هرگز] آن‌ها برابر نیستند."

تفسیر ولایی :

1. پیامبر (صلی الله علیه و آله) : ابن‌عباس (رحمة الله علیه) گوید: ولیدبن‌عقبه نزد پیامبر (صلی الله علیه و آله) علی (علیه السلام) را به بدی (آنچه پیامبر (صلی الله علیه و آله) دوست نداشت) یاد کرد و گفت: «نیزه‌ی من از نیزه‌ی او تیزتر است و یار و پشتیبان بیشتری در اختیار دارم». پیامبر (صلی الله علیه و آله) به او فرمود: أَفَمَنْ کانَ مُؤْمِناً کَمَنْ کانَ فاسِقاً لایَسْتَوُونَ.

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۶۱۸ / بحار الأنوار، ج۳۵، ص۳۳۷)

2.امام علی (علیه السلام) : ابوذر (رحمة الله علیه) نقل می‌کند: عمربن‌خطّاب به علیّ (علیه السلام)، عثمان، طلحه، زبیر، عبدالرّحمان‌بن‌عوف و سعدبن‌ابی‌وقّاص دستور داد وارد خانه‌ای شوند [و از میان خود، خلیفه‌ی بعدی را انتخاب کنند] ... علی‌ّبن‌ابی‌طالب (علیه السلام)به آن‌ها فرمود: «دوست دارم آنچه را که می‌گویم گوش فرادهید. اگر سخنم حق بود بپذیرید و اگر باطل بود نپذیرید». گفتند: «بگو». فرمود: «شما را به خدا سوگند ... کسی جز من در میان شما هست که خداوند این آیه را درباره‌ی او فرو فرستاده باشد: أَفَمَنْ کانَ مُؤْمِناً کَمَنْ کانَ فاسِقاً لایَسْتَوُونَ عنداللهِ؛ و [همچنین] دیگر آیاتی که خداوند درباره‌ی مؤمنان بیان فرموده است»؟ عرض‌کردند: «نه»!.

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۶۲۰ / بحار الأنوار، ج۳۱، ص۳۷۷/ إرشادالقلوب، ج۲، ص۲۶۲/ الأمالی للطوسی، ص۵۵)

12.سوره سجده ، آیه 19 :

"أَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ فَلَهُمْ جَنّاتُ الْمَأْوى نُزُلاً بِما کانُوا یَعْمَلُونَ "

"امّا کسانى‌که ایمان آوردند وکارهاى شایسته انجام ‌دادند، باغ‌هاى جاویدان بهشتى از آن آن‌ها خواهد بود،این وسیله‌ی پذیرایى [خداوند] از آن‌هاست به پاداش آنچه انجام مى‌دادند."

تفسیر ولایی :

1.امام باقر (علیه السلام) : "و أَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فَلَهُمْ جَنَّاتُ الْمَأْوی نُزُلًا بِما کانُوا یَعْمَلُونَ"؛ او همان علی‌ّبن‌ابی‌طالب (علیه السلام) است.

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۶۲۲/  بحار الأنوار، ج۳۵، ص۳۳۷/ القمی، ج۲، ص۱۷۰/ المناقب، ج۲، ص۱۰)

2.امام باقر (علیه السلام) : آیه: "و أَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ ..." در شأن علی‌ّبن‌ابی‌طالب (علیه السلام) نازل‌شد و آیه: "وَ أَمَّا الَّذِینَ فَسَقُوا .." در شأن ولیدبن‌عقبه نازل شد.

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۶۲۲/ بحار الأنوار، ج۳۸، ص۲۳۴)

13.سوره سجده ، آیه 20 :

"وَ أَمَّا الَّذِینَ فَسَقُوا فَمَأْواهُمُ النّارُ کُلَّما أَرادُوا أَنْ یَخْرُجُوا مِنْها أُعِیدُوا فِیها وَ قِیلَ لَهُمْ ذُوقُوا عَذابَ النّارِ الَّذِي کُنْتُمْ بِهِ تُکَذِّبُونَ "

"و امّا کسانى‌که از اطاعت خدا سرباز زدند، جایگاه همیشگى آن‌ها آتش ‌است؛ هرزمان بخواهند از آن خارج‌ شوند، آن‌ها را به آن باز مى‌گردانند و به آنان گفته ‌مى‌شود:«بچشید عذاب آتشى را که تکذیب‌مى‌کردید!»"

تفسیر ولایی :

امام صادق (علیه السلام) : مفضّل گوید: امام صادق (علیه السلام) فرمود: «خداوند ارواح را دوهزار سال پیش از بدن‌ها آفرید و بلندمرتبه‌ترین و شریف‌ترین آن‌ها را ارواح محمّد (صلی الله علیه و آله)، علی (علیه السلام)، فاطمه (سلام الله علیها)، حسن، حسین (علیها السلام) و امامان (علیهم السلام) بعد از آن‌ها قرار داد» و [امام (علیه السلام)] سخن را به داستان آدم (علیه السلام) و حوا (سلام الله علیها) سوق داد تا اینکه فرمود: «آن دو گفتند: «ظلم‌کنندگان به آن‌ها (محمد (صلی الله علیه و آله) و آل‌محمد (علیهم السلام)) را در آتشت نشانمان ده؛ همان‌گونه که جایگاه آن‌ها (محمد (صلی الله علیه و آله) و آل‌محمد (علیهم السلام)) را در بهشتت نشانمان دادی». و خداوند تبارک‌وتعالی به آتش فرمان‌داد و آتش هر آنچه از عقوبت‌ها و عذاب‌های گوناگون که در او بود آشکار کرد و خداوند عزّوجلّ فرمود: جایگاه ظلم‌کنندگان به آن‌ها که ادّعای مقام و منزلت آن‌ها را دارند در پست‌ترین جای جهنّم است، "کُلَّما أَرادُوا أَنْ یَخْرُجُوا مِنْها أُعِیدُوا فِیها"».

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۶۲۲ / بحار الأنوار، ج۸، ص۳۰۸/ بحار الأنوار، ج۱۱، ص۱۷۲/ بحار الأنوار، ج۲۶، ص۳۲۰)

شرابخوار

14.سوره سجده ، آیه 21 :

"وَ لَنُذِیقَنَّهُمْ مِنَ الْعَذابِ الْأَدْنى دُونَ الْعَذابِ الْأَکْبَرِ لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ "

"به آنان از عذاب نزدیک [دنیا] پیش از عذاب بزرگ [آخرت] مى‌چشانیم، شاید بازگردند."

تفسیر ولایی :

امام صادق (علیه السلام) : مفضّل‌بن‌عمر گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «مولای من! بعضی از شیعیان شما عقیده به رجعت شما ندارند»! فرمود: «آیا آن‌ها سخن جدّ ما پیغمبر خدا (صلی الله علیه و آله) و گفته‌ی ما ائمّه (علیهم السلام) را نشنیده‌اند که می‌گوییم: "وَ لَنُذِیقَنَّهُمْ مِنَ الْعَذابِ الْأَدْنی دُونَ الْعَذابِ الْأَکْبَرِ لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ"؛ [منظور از] عذاب نزدیک‌تر، عذاب [در دوران] رجعت آل‌محمد (صلی الله علیه و آله) و عذاب بزرگتر عذاب روز قیامت است که [خدا در موردش می‌فرماید]: آن روز که زمین به زمینی جز این بدل شود و آسمان‌ها به آسمانی دیگر، و همه در پیشگاه خدای واحد قهار حاضر آیند (ابراهیم/۴۸)».

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۶۲۴ / بحار الأنوار، ج۵۳، ص۲۴)

15.سوره سجده ، آیه 24 :

گوَ جَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا لَمّا صَبَرُوا وَ کانُوا بِآیاتِنا یُوقِنُونَ "

"و از آنان پیشوایانى قراردادیم که به فرمان ما [مردم را] هدایت مى‌کردند؛ چون شکیبایى‌نمودند، و به آیات ما یقین داشتند."

تفسیر ولایی :

1.امام باقر (علیه السلام) : [آیه‌ی] وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنَا لَمَّا صَبَرُوا وَکَانُوا بِآیَاتِنَا یُوقِنُونَ؛ فقط در شأن نسل فاطمه (سلام الله علیها) نازل شده است.

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۶۲۸ / بحار الأنوار، ج۲۴، ص۱۵۸/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۴۳۷/ فرات الکوفی، ص۳۲۹/ شواهدالتنزیل، ج۱، ص۵۸۳/ البرهان)

2.پیامبر (صلی الله علیه و آله) : در کتاب مناقب چنین آمده است: پیامبر (صلی الله علیه و آله) در حقّ علی (علیه السلام) و فاطمه (سلام الله علیها) دعا کرد و گفت: «خدایا! میان این دو اتّحاد و یک‌دلی برقرار ساز و بین دل‌هایشان الفت برقرار کن و این دو و فرزندانشان را از وارثان بهشتِ پرنعمت گردان و نسلی پاک و نیکو و با برکت روزیشان‌کن و در نسل این دو برکت قرار ده و آنان را امامانی قرارده که به دستور تو [مردم را] به‌سوی اطاعت تو هدایت کنند و آن‌ها را به آنچه که تو را خشنود می‌کند فرمان دهند».

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۶۳۰ / بحار الأنوار، ج۴۳، ص۱۱۷/ نورالثقلین)

16.سوره سجده ، آیه 29 :

"قُلْ یَوْمَ الْفَتْحِ لایَنْفَعُ الَّذِینَ کَفَرُوا إِیمانُهُمْ وَ لا هُمْ یُنْظَرُونَ "

"بگو: «روز پیروزى، ایمان آوردن، سودى به حال کافران نخواهد داشت؛ و به آن‌ها هیچ مهلت داده نمى‌شود»."

تفسیر ولایی :

امام صادق (علیه السلام): ابن‌درّاج گوید: از امام صادق (علیه السلام) شنیدم که درباره‌ی آیه: قُلْ یَوْمَ الْفَتْحِ لَا یَنفَعُ الَّذِینَ کَفَرُوا إِیمَانُهُمْ وَلَا هُمْ یُنظَرُونَ می‌فرمود: «یوم الفتح (روز فتح و پیروزی) روزی است که دنیا برای ظهور حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) مهیّا می‌شود و [در آن روز] تقرّب‌جستن به ایمان، تنها برای کسی سودمند است که پیش از آن هنگام، مؤمن باشد و به آن فتح و پیروزی، یقین داشته باشد. پس تنها مؤمن است که ایمانش برای او سودمند است و نزد خداوند قدر و منزلت والایی دارد و در روز قیامت و روز برانگیخته‌شدن انسان از قبر، باغ‌های بهشتی، به خاطر او آراسته و مزیّن می‌شود و آتش جهنّم خداوند از او پرده در می‌کشد».

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۶۳۶/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۴۳۸/ البرهان)

 

*سوره احزاب :

17.سوره احزاب ، آیه 6 :

"النَّبِيُّ أَوْلى بِالْمُؤْمِنينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ أَزْواجُهُ أُمَّهاتُهُمْ وَ أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلى بِبَعْضٍ في كِتابِ اللهِ مِنَ الْمُؤْمِنينَ وَ الْمُهاجِرينَ إِلاَّ أَنْ تَفْعَلُوا إِلى أَوْلِيائِكُمْ مَعْرُوفاً كانَ ذلِكَ فِي الْكِتابِ مَسْطُوراً "

"پيامبر نسبت به مؤمنان از خودشان اولى و سزاوارتر است؛ و همسران او مادران آن‌ها (مؤمنان) محسوب مى‌شوند؛ و خويشاوندان نسبت به يگديگر از مؤمنان و مهاجران در آنچه خدا مقرّر داشته اولى هستند، مگر اينكه بخواهيد نسبت به دوستانتان نيكى كنيد [و سهمى از اموال خود را به آن‌ها بدهيد]؛ اين حكم در كتاب [الهى] نوشته شده است."

تفسیر ولایی :

1.پیامبر (ص) : علی‌بن‌حسن‌بن فضّال از پدرش نقل می‌کند که گوید: از امام کاظم (ع) شنیدم که فرمود: ... پیامبر (ص) فرمود: «من و علی (ع) دو پدر این امّت هستیم». و پیامبر (ص) بر فراز منبر فرمود: «هرکس بدهی یا نان‌خوری بر جای گذارد، بر عهده‌ی من و به‌سوی من است و هرکس مالی واگذارد، متعلّق به وارثانش است. به همین دلیل پیامبر (ص) نسبت به مردم از پدران و مادرانشان سزاوارتر است و نسبت به آنان از خودشان نیز سزاوارتر است و همچنین پس از پیامبر (آنچه برای وی جاری بود، برای امیرمؤمنان (ع) جاری است».

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۳۴ / بحار الأنوار، ج۱۶، ص۹۵/ نورالثقلین)

2.امام علی (ع) : خداوند در این آیه فرماید: "إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُ" و نیز فرموده است: "وَ أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلی بِبَعْضٍ فِی کِتابِ اللهِ". پس ماییم شایسته‌ترین مردم نسبت به حضرت ابراهیم و ماییم وارث و رحم و خانواده‌ی او که وارث کعبه شدیم، و ماییم آل ابراهیم .

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۸/ بحار الأنوار، ج۳۲، ص۹۶)

18.سوره احزاب ، آیه 7 :

"وَ إِذْ أَخَذْنا مِنَ النَّبِيِّينَ ميثاقَهُمْ وَ مِنْكَ وَ مِنْ نُوحٍ وَ إِبْراهيمَ وَ مُوسى وَ عيسَى ابْنِ مَرْيَمَ وَ أَخَذْنا مِنْهُمْ ميثاقاً غَليظاً "

"[به خاطر آور] هنگامى را كه از پيامبران پيمان گرفتيم، و [همچنين] از تو و از نوح و ابراهيم و موسى و عيسى‌بن‌مريم، و ما از همه‌ی آنان پيمان محكمى گرفتيم [كه در اداى مسؤوليّت كوتاهى نكنند]."

تفسیر ولایی :

1. پیامبر (ص) : ابوسعیدخدری گوید: پیامبر (ص) را دیدم و از او شنیدم درحالی‌که می‌فرمود: ای علی (ع) خداوند پیامبری را مبعوث نکرد مگر اینکه او را دعوت به ولایت تو کرد چه بخواهد و چه نخواهد.

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۶ / بحار الأنوار، ج۱۱، ص۶۰)

2.امام باقر (ع) : خداوند تبارک‌وتعالی میثاق پیامبران را بر ولایت علی (ع) و پیمان پیامبران را به ولایت علی (ع) گرفت.

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۵۶ / بحار الأنوار، ج۲۶، ص۲۸۱)

19.سوره احزاب ، آیه 9 :

"يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللهِ عَلَيْكُمْ إِذْ جاءَتْكُمْ جُنُودٌ فَأَرْسَلْنا عَلَيْهِمْ ريحاً وَ جُنُوداً لَمْ تَرَوْها وَ كانَ اللهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصيراً "

"اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! نعمت خدا را برخود به ياد آوريد آنگاه كه [در جنگ احزاب] لشكرهايى [عظيم] به سراغ شما آمدند؛ ولى ما باد و طوفان سختى بر آنان فرستاديم و لشكريانى كه آن‌ها را نمى‌ديديد [و به اين وسيله آن‌ها را در هم شكستيم]؛ و خداوند هميشه به آنچه انجام مى‌دهيد بينا است."

تفسیر ولایی :

1. پیامبر (ص) : امام باقر (ع) از پدرانش نقل می‌کند که رسول خدا (ص) در روز احزاب فرمود: «بار خدایا تو در روز بدر عبیدهًْ‌بن‌حرث را از من گرفتی و در روز احد حمزهًْ‌بن‌عبدالمطلب را و این برادرم علیّ‌بن‌ابی‌طالب (ع) است، پروردگارا مرا تنها نگذار و تو بهترین وارثانی. (انبیاء/۸۹)».

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۹/ ۲ بحار الأنوار، ج۲۰، ص۲۱۵)

2.امام علی (ع) : حضرت علی (ع) فرمود: در کندن خندق همراه با پیامبر (ص) بودیم، فاطمه (س) آمد و پاره‌ی نانی با خود داشت و آن را به پیامبر (ص) داد. پیامبر گفت: «این چیست»؟ گفت: «نانی است که برای حسن و حسین (ع) می‌پختم و پاره‌ای از آن را برای شما آوردم». پیامبر (ص) گفت: «نخستین طعامی است که در ظرف این سه روز وارد دهان پدرت می‌شود».

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۹۲ / بحار الأنوار، ج۲۰، ص۲۴۵)

20.سوره احزاب ، آیه 21 :

"لَقَدْ كانَ لَكُمْ في رَسُولِ اللهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كانَ يَرْجُوا اللهَ وَ الْيَوْمَ الْآخِرَ وَ ذَكَرَ اللهَ كَثيراً "

"به يقين براى شما در زندگى پيامبر خدا سرمشق نيكويى بود، براى آن‌ها كه اميد به رحمت خدا و روز بازپسين دارند و خدا را بسيار ياد مى‌كنند."

تفسیر ولایی :

پیامبر (ص) : احمد در مسند روایت کرد که پیامبر (امر کرد که بنویسید: «بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ»، ولی سهیل‌بن‌عمرو گفت: «این نوشته‌ای میان ما و شماست، پس آن را با آنچه ما می‌شناسیم آغاز کن و بنویس: بِاسْمِکَ اللَّهُمَّ»، پس به پاک کردن آن امر فرمود و نوشت: «بِاسْمِکَ اللَّهُمَّ، این چیزی است که محمّد رسول خدا و سهیل‌بن‌عمرو و اهل مکه بر آن موافقت کردند». سهیل گفت: «اگر این را اجابت کنم، به نبوّت تو اقرار کرده‌ام»، فرمود: «ای علی (! آن را پاک کن»، پس او تأخیر و امتناع کرد و نبی (ص) آن را پاک کرد و نوشت: «این چیزی است که محمدبن‌عبدالله بن عبدالمطلّب و اهل مکّه بر آن موافقت کردند»، خداوند در کتابش می‌فرماید:" لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللهِ أُسْوَةٌ " و محمدبن‌اسحاق از بریدهًْ‌بن‌سفیان، از محمدبن‌کعب روایت کرد که نبی (ص) به علی (ع) فرمود: «مانند آن برای توست و آن را می‌بخشی، درحالی‌که مظلوم هستی».

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۱۱۴ / بحار الأنوار، ج۳۳، ص۳۱۴/ المناقب، ج۳، ص۱۸۴)

21.سوره احزاب ، آیه 25 :

"وَ رَدَّ اللهُ الَّذينَ كَفَرُوا بِغَيْظِهِمْ لَمْ يَنالُوا خَيْراً وَ كَفَى اللهُ الْمُؤْمِنينَ الْقِتالَ وَ كانَ اللهُ قَوِيًّا عَزيزاً "

"و خدا كافران را با دلى پر از خشم [از ميدان جنگ احزاب] باز گرداند بى آنكه نتيجه مطلوبى [از كار خود] گرفته باشند؛ و خداوند [در اين ميدان]، مؤمنان را از جنگ بى‌نياز ساخت [و پيروزى را نصيبشان كرد]؛ و خدا توانا و شكست ناپذير است."

تفسیر ولایی :

1.امام عسکری (ع) ک سلام بر تو ای امیرمؤمنان (ع) ! برای تو جایگاهی مشهود و مقاماتی مشهور و ایّامی مشخص شده است و آن‌ها روز بدر و روز احزاب می‌باشد که در آن عمرو را به قتل رسانده و لشکر دشمن را متفرّق ساختی و خدا کافران را با دمی پر از خشم [از میان جنگ احزاب] بازگرداند؛ بی آنکه نتیجه‌ی مطلوبی [از کار خود] گرفته باشند؛ و خداوند [در این میدان]، مؤمنون را از جنگ بی‌نیاز ساخت [و پیروزی را نصیبشان کرد]؛ و خدا توانا و شکست ناپذیر است.

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۱۲۸ / بحار الأنوار، ج۹۷، ص۳۶۴ )

2.امام صادق (ع) : امام صادق (ع) در چنین روزی (غدیر) امام علی (ع) را اینگونه زیارت کرد ... سلام برتو ای کسی که در روز احزاب خداوند با او مؤمنان را از جنگ حافظت نمود.

(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۱۲۸/ بحار الأنوار، ج۹۷، ص۳۷۳)