بسمه تعالی

وظایف منتظران- جلسه شانزدهم

صوت سخنرانی، خلاصه‌ای از متن زیر را ارائه می‌دهد:

12- وظیفه دهم منتظران: عالم باید علمش را آشکار سازد/ جلوگیری از بدعتها:

می دانید که در دوره غیبت به سبب دسترسی مستقیم نداشتن مردم به امام و سوء استفاده کافران از فرصت برای سست کردن عقاید مردم، شبهه زیاد می شود. از پیغمبر اکرم (ص) آمده است که فرمودند: هرگاه بدعتها در امت من ظاهر شد پس باید که عالم دانش خود را آشکار نماید و هر کس این کار را نکند لعنت خدا بر او باد (اصول کافی ۵۴/۱).

همچنین از حضرت رسول (ص) در مورد اهل ریب و بدعت آمده است که: "...آنها را با آوردن برهان و دلیل خفه کنید...(کافی ۲/۳۷۵، کتاب الایمان و الکفر، باب مجالسه اهل معاصی، ح ۴).

حضرت علي بن ابي طالب عليهما السلام فرمود: هر کس از شيعيان ما شريعت ما را بداند و ضعفاي شيعيانمان را از تاريکي جهل و نادانيشان به نور علمي که ما به او داده ايم بيرون برد، روز قيامت در حالي خواهد آمد که بر سرش تاجي از نور باشد که بر تمام اهل آن عرصات مي درخشد و زيوري بر او باشد که کم ترين تار آن از دنيا و آنچه در آن هست ارزشمندتر است. سپس از سوي خداوند، منادي بانگ مي زند: اي بندگان خدا! اين عالمي از شاگردان بعضي از آل محمدعليهم السلام است، توجه کنيد هر کس رادر دنيا از سرگرداني جهل بيرون آورده، به نورش دست بيازد تا او را از حيرت تاريکي اين عرصات به سوي منزلگاه هاي بلند بهشت بيرون نمايد، پس هر کسي که در دنيا کار نيکي از او آموخته، يا جهلي از دلش بيرون ساخته، يا شبهه اي را برايش روشن کرده بود به سوي او آيند (مکیال المکارم جلد دو ص ۳۲۶ و ۳۲۷ و ص 336).

اما توجه به آفت این بحث که همان شهرت است نیز مهم است. شهرت آفت است و ناشناس ماندن راحت. چرا که از امام باقر علیه السلام نقل شده است که فرمودند: چنانچه بتوانی (طوری زندگی کنی که) هیچ کس تو را نشناسد این کار را بکن (برگرفته از مکیال المکارم جلد دو ص ۳۵۷). اما در جاییکه وظیفه عالم آشکار کردن علم است باید حتما این کار را انجام دهد اما حواسش باشد که این کار را برای کسب شهرت بیشتر انجام ندهد بلکه کار را کاملا برای رضای خدا انجام دهد.

13- وظیفه یازدهم: تقیه کردن از اشرار و مخفی داشتن راز از اغیار

عالمان می بایست در مقابل مومنان یا افرادی که شبهه دارند یا نسبت به مساله ای از دین جهل دارند علم خود را آشکار کنند اما نسبت به ملحدان و کافران مسخره کننده دین و کسانی که اظهار کردن حق نزد آنان سبب ضرر و زیان به جان یا آبرو یا مال می شود باید تقیه کرد. همچنین گفتن اسرار حق نزد مومنانی که آن را فاش می کنند و یا افرادی که تحمل پذیرش آن را ندارند درست نیست.

از امام علی (ع) روایت شده است:

 به تو امر می کنم که تقیّه را در دینت به کار ببری. مبادا، مبادا خود را در معرض هلاک شدن قراردهی، و مبادا تقیه ای که به تو دستور می دهم، ترک کنی. در این صورت، خون خود و برادرانت را در مسیر ریخته شدن و نعمتهای خود و برادرانت را در معرض نابودی قرار داده ای و آنان را در دست دشمنان دین خدا، خوار و ذلیل کرده ای؛ در حالی که خداوند، عزیز داشتن آنها را به تو امر کرده است[1].» (برای مطالعه بیشتر رجوع کنید به مکیال المکارم جلد دو ص 369 تا 375).

14- وظیفه دوازدهم منتظران: صبر کردن

صبر کردن را می توان در چند قسمت مورد بررسی قرار داد:

14-1- صبر بر اذیت و تکذیب و سایر محنتها

خداوند در سوره آل عمران آیه ۱۷۹ می فرماید:

مَا كَانَ اللَّهُ لِيَذَرَ الْمُؤْمِنِينَ عَلَىٰ مَا أَنْتُمْ عَلَيْهِ حَتَّىٰ يَمِيزَ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ....

"خدا بر آن نیست که مؤمنان را بر این [وضعی] که شما بر آن قرار دارید [که منافق از مؤمن، و خوب از بد مشخص و معلوم نیست] واگذارد، [بر آن است] تا پلید را از پاک [به سبب آزمایش های مختلف] جدا سازد..."

لذا باید صبر پیشه کرد. از طرفی در سوره عصر می خوانیم انسان در خسران است مگر کسانی که " إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ)

از امام علی علیه السلام نقل شده است:

صبر یا بر مصیبت است ، یا بر اطاعت خدا ، یا در مقابل معصیت است که قسمت سوم صبر که در مقابل معصیت است از دو قسمت قبلی با ارزش تر است. (میزان الحکمه، ج 5، حدیث 10101؛ مکیال المکارم جلد دو ص ۳۴۲).

حالا وقتی در مقابل معصیت صبر می کنید و استقامت می کنید که آن را انجام ندهید یک عده ای ممکن است شما را مسخره کنند که این صبر مضاعف می طلبد و مسلما ثواب بیشتری را هم نصیب شما می کند.

14-2- درخواست صبر از خداوند متعال

از وظایف مومن این است که از خداوند بخواهد در مواردی که صبر لازم است به او توفیق صبر کردن بدهد.

از امام صادق علیه السلام نقل شده است: خداوند -عز و جل- رسولان خود را به مکارم اخلاق اختصاص داده پس خودتان را بیازمایید که اگر در شما آن اخلاق بود خداوند را حمد گویید و بدانید که آن از خوبی (شما) است و اگر آن اخلاق در شما نبود پس از خداوند مسئلت نمایید و برای دستیابی به آنها به درگاه خداوند التماس کنید. سپس آن حضرت ده چیز (از مکارم اخلاق) را شمرد: یقین و قناعت و صبر و شکر و خویشتن داری و خلق نیکو و سخاوت و غیرت و شجاعت و مروت (اصول کافی ۵۶/۲ باب المکارم ح ۲) بعضی از راویان پس از این ده خصلت افزوده اند: و راستگویی و ادای امانت. (مکیال المکارم جلد دو ص ۳۵۰ و ۳۵۱).

14-3- سفارش کردن یکدیگر به صبر

منظور دعوت خانواده و دوستان به ایمان به امام زمان عج و صبر کردن بر طولانی شدن غیبت و صبر بر رنجهایی است که در این مدت از انواع بلاها و محنتها و از سمت دشمنان و یا جفای دوستان می رسد.

مفضّل گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی کلام خداوند عزّوجلّ: وَالْعَصْرِ* إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِی خُسْرٍ؛ پرسیدم. و ایشان فرمود: «عصر؛ عصر قیام حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است[2].

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- إِلَّاالَّذِینَءَامَنُواْ؛ یعنی به ولایت ایشان ایمان آوردند. وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ؛ یعنی با همدردی و با مواسات برادرانشان، وَتَوَاصَوْاْ بِالصَّبر؛ یعنی در دوره‌ی غیبت امام غایبشان یکدیگر را به صبر سفارش کردند[3]. (مکیال المکارم جلد دو ص ۳۵۲).

15- وظیفه سیزدهم: پرهیز از مجالسی که حضرت یا مومنان به حضرت مورد تمسخر باشند

خداوند در سوره نسا ایه ۱۴۰ می فرماید:

"وَقَدْ نَزَّلَ عَلَيْكُمْ فِي الْكِتَابِ أَنْ إِذَا سَمِعْتُمْ آيَاتِ اللَّهِ يُكْفَرُ بِهَا وَيُسْتَهْزَأُ بِهَا فَلَا تَقْعُدُوا مَعَهُمْ حَتَّىٰ يَخُوضُوا فِي حَدِيثٍ غَيْرِهِ ۚ إِنَّكُمْ إِذًا مِثْلُهُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ جَامِعُ الْمُنَافِقِينَ وَالْكَافِرِينَ فِي جَهَنَّمَ جَمِيعًا

البته خدا [این فرمان را] در قرآن بر شما نازل کرده است که چون بشنوید گروهی آیات خدا را مورد انکار و استهزا قرار می دهند، با آنان ننشینید تا در سخنی دیگر درآیند، [اگر بنشینید] شما هم [در به دوش کشیدن بار گناه انکار و استهزا] مانند آنان خواهید بود؛ یقیناً خدا همه منافقان و کافران را در دوزخ گرد خواهد آورد."

(مکیال المکارم، جلد دو، ص 388).

16- وظیفه چهاردهم منتظران:  فراهم کردن سلاح و تجهیزات نظامی و دیدن اموزشهای نظامی متناسب هر زمان:

امام صادق علیه السلام فرمود: «لیعدن احدکم لخروج القائم علیه السلام و لوسهما، فان الله تعالی اذا علم ذلک من نیته رجوت لان ینسئ فی عمره حتی یدرکه (فیکون من اعوانه و انصاره)

"هر یک از شما باید برای خروج حضرت قائم علیه السلام هر چند به اندازه یک تیر، مهیا کند . هر گاه خدای تعالی چنین نیتی از او ببیند، امیدوارم عمرش را طولانی کند تا آن حضرت را درک کند (و در زمره یاران و همراهانش قرار گیرد)" (غیبت نعمانی، باب ماجاء فی ذکر الشیعه، ص 173; بحارالانوار، ج 52، ص 366).

همچنین امام کاظم علیه السلام فرمود: "من ارتبط دابة متوقعا به امرنا و یغیظ به عدونا و هو منسوب الینا ادر الله رزقه، و شرح صدره و بلغه امله و کان عونا علی حوائجه "

هر کس مرکبی را به انتظار امر ما نگاه دارد و به سبب آن دشمنان ما را خشمگین سازد در حالی که خودش به ما منسوب باشد، خداوند روزیش را فراخ گرداند، به او شرح صدر عطا کند، او را به آرزویش برساند و در رسیدن به خواسته هایش او را یاری کند .» (الکافی، ج 6، ص 535، ح 1) (برای توضیحات بیشتر رجوع کنید به مکیال المکارم جلد دو ص ۵۳۱).

17- وظیفه پانزدهم منتظران: تظاهر با دولتهای ستمگر در ظاهر و دوری جستن از آنان در دل

در بحار از کشف الغمه از حذیفه نقل شده که گفت شنیدم رسول خدا(ص) می فرمود:وای بر این امت از پادشاهان ستمگر که چگونه می کشند و فرمانبرداران را می ترسانند مگر کسی که اطاعت از آنها را اظهار نماید، پس مومن متقی با زبان با آنها تصنع و تظاهر می کند و با دل از آنها فرار می نماید پس هر گاه خداوند عز و جل بخواهد اسلام را با عزت باز گرداند هر گونه ستمگر لجوج را درهم می شکند و او بر هر چه خواهد تواناست که امتی را پس از فساد به صلاح آورد. آنگاه آن حضرت صلی الله علیه و اله و سلم فرمود: ای حذیفه اگر از دنیا به جز یک روز باقی نماند خداوند آن روز را طولانی خواهد کرد تا مردی از خاندان من حکومت یابد (مکیال المکارم جلد دو ص ۳۵۶).